Na jakie aspekty funkcjonowania człowieka należy zwrócić uwagę przy ocenie jego stanu psychicznego?

Ocena stanu psychicznego to złożony proces, wymagający uwzględnienia wielu aspektów funkcjonowania człowieka. Chociaż obserwacja napędu psychoruchowego i woli jest istotna, nie można ograniczać się tylko do tych elementów. Równie ważne, a często pomijane, są subtelne niuanse w zachowaniu i wypowiedziach, które mogą świadczyć o głębszych zaburzeniach.

Kluczem do rzetelnej oceny jest holistyczne podejście, uwzględniające interakcję między różnymi sferami funkcjonowania. Oprócz wspomnianego napędu psychoruchowego (pobudzenie, spowolnienie, stereotypie, natręctwa) i woli (wgląd w chorobę, chęć leczenia), należy zwrócić szczególną uwagę na następujące aspekty:

• Sfera poznawcza: Obejmuje to procesy myślowe, pamięć, uwagę, koncentrację, orientację w czasie i miejscu, a także zdolność do abstrakcyjnego myślenia i rozwiązywania problemów. Zmiany w tych obszarach mogą sygnalizować różnorodne zaburzenia, od depresji i lęku, po schizofrenię i demencję. Należy zwrócić uwagę na tempo mowy, logiczność wypowiedzi, obecność urojeń, halucynacji czy zaburzeń myślenia.

• Sfera emocjonalna: Obserwacja emocji jest kluczowa. Należy ocenić rodzaj przeżywanych emocji (radość, smutek, lęk, złość), ich intensywność, adekwatność do sytuacji oraz stabilność. Czy emocje są spłycone, labilne, czy też występuje ich nadmierna ekspresja? Ważne jest również zwrócenie uwagi na afekt, czyli zewnętrzny przejaw emocji, który może być np. płaski, tępy, niedostosowany do treści wypowiedzi.

• Zachowanie: Oprócz samego napędu psychoruchowego, istotne są również inne aspekty zachowania, takie jak mimika, gestykulacja, kontakt wzrokowy, postawa ciała. Czy zachowanie jest adekwatne do sytuacji? Czy występują zachowania nietypowe, dziwaczne, agresywne lub autoagresywne?

• Relacje interpersonalne: Ocena funkcjonowania w relacjach z innymi ludźmi jest niezwykle ważna. Czy osoba izoluje się, unika kontaktów społecznych? Czy ma trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji? Czy występują konflikty z otoczeniem?

• Funkcjonowanie w rolach społecznych: Należy zbadać, jak dana osoba radzi sobie w rolach społecznych, takich jak pracownik, student, rodzic, partner. Czy występują problemy w pracy, szkole, rodzinie? Czy osoba jest w stanie sprostać swoim obowiązkom?

• Samoocena: Jak dana osoba postrzega siebie? Czy ma niską samoocenę, poczucie winy, beznadziejności? Czy występują myśli samobójcze?

Pamiętajmy, że ocena stanu psychicznego to proces dynamiczny, wymagający ciągłej obserwacji i analizy. Pojedyncze objawy nie stanowią podstawy do diagnozy. Kluczowe jest całościowe spojrzenie na funkcjonowanie człowieka, uwzględniające kontekst jego życia i indywidualne doświadczenia. Właściwa ocena stanu psychicznego powinna być przeprowadzona przez specjalistę, takiego jak psychiatra lub psycholog.

#Funkcje Poznawcze #Stan Emocjonalny #Zdrowie Psychiczne