Po kim dziedziczymy choroby psychiczne?

Po kim dziedziczymy choroby psychiczne? Złożona gra genów i środowiska

Wiele osób zadaje sobie pytanie: czy choroba psychiczna, którą diagnozuje się u członka rodziny, oznacza automatycznie, że ja także na nią zachoruję? Odpowiedź nie jest prosta i brzmi: nie, niekoniecznie. Dziedziczymy po rodzicach nie same choroby psychiczne, lecz skomplikowaną mieszankę genów, które wpływają na nasze predyspozycje do ich rozwoju. To subtelna różnica, o ogromnym znaczeniu.

Myśl o dziedziczeniu chorób psychicznych często sprowadza się do uproszczonego modelu: „mama miała depresję, więc ja też będę ją mieć”. Rzeczywistość jest znacznie bardziej złożona. Nasze geny stanowią jedynie część równania. Wpływ na to, czy rozwinie się u nas dana choroba psychiczna, mają także liczne czynniki środowiskowe, interakcje gen-środowisko oraz czynniki epigenetyczne – zmiany w ekspresji genów, które nie zmieniają samej sekwencji DNA, ale jej funkcjonowanie.

Zamiast mówić o dziedziczeniu konkretnych zaburzeń, precyzyjniej jest mówić o dziedziczeniu skłonności genetycznych. Oznacza to, że obecność określonych wariantów genów w naszej rodzinie może zwiększać ryzyko rozwoju różnych chorób psychicznych, takich jak schizofrenia, depresja, zaburzenia lękowe czy zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Jednak samo posiadanie tych wariantów genów nie gwarantuje rozwoju choroby. To tak, jakbyśmy mieli większą liczbę kart w talii, które zwiększają szanse na wygraną, ale sama talia nie gwarantuje wygranej.

Czynniki środowiskowe odgrywają kluczową rolę. To, co przeżywamy w życiu – traumatyczne wydarzenia, stres chroniczny, niekorzystne warunki społeczne, doświadczenia w dzieciństwie, styl życia – może “aktywować” te genetyczne predyspozycje. Im silniejsze i bardziej negatywne bodźce środowiskowe, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia choroby psychicznej u osoby z obciążoną historią rodzinną. Jednocześnie, sprzyjające środowisko – wspierająca rodzina, pozytywne relacje, dostęp do opieki zdrowotnej – może pomóc w zminimalizowaniu ryzyka, nawet przy obecności genetycznych predyspozycji.

Podsumowując, dziedziczenie chorób psychicznych to nie proste przekazanie z pokolenia na pokolenie. To skomplikowany proces, w którym geny i środowisko współgrają ze sobą w złożony i wciąż nie do końca poznany sposób. Obciążona historia rodzinna powinna być traktowana jako informacja zwiększająca czujność, a nie wyrok. Świadomość predyspozycji genetycznych pozwala na profilaktykę, wczesne rozpoznanie objawów i odpowiednie wsparcie, co znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju choroby psychicznej. Kluczowe jest podejście holistyczne, uwzględniające zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.

#Choroby Psychiczne #Dziedziczenie #Geny