Jakie powody siły wyższej?

Siła wyższa – gdy ludzka ręka jest bezsilna

Pojęcie siły wyższej, choć intuicyjnie zrozumiałe, w praktyce bywa zaskakująco złożone i niejednoznaczne. Nie jest to jedynie zbiór abstrakcyjnych definicji, lecz realna podstawa prawna zwalniająca z odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązań umownych. Kluczem jest nieprzewidywalność i nieuniknioność zdarzeń, które wykraczają poza kontrolę stron umowy. Ale jakie konkretne zdarzenia można zakwalifikować jako siłę wyższą? Spróbujmy przyjrzeć się bliżej.

Tradycyjne ujęcie siły wyższej skupia się na zdarzeniach naturalnych o charakterze katastrofalnym. To oczywiście powszechnie znane przykłady, takie jak: powodzie, huragany, trzęsienia ziemi, lawiny, susze o wyjątkowym nasileniu, a także pożary o niekontrolowanym zasięgu. Kluczowe jest tu skalowanie – drobny pożar w magazynie, który można ugasić własnymi siłami, nie będzie uznany za siłę wyższą. Natomiast pożar o rozmiarach katastrofy, wywołany np. przez uderzenie pioruna w gęsty las, już tak. Tego rodzaju zdarzenia charakteryzują się zupełnie wyjątkowym natężeniem, które uniemożliwia ich przewidzenie i zapobieżenie.

Jednakże, spółczesność dodaje nowe, bardziej złożone warstwy do pojęcia siły wyższej. Działalność władz publicznych, ograniczająca swobodę działania przedsiębiorstw, może również być uznana za takie zdarzenie. To nie tylko sytuacje nadzwyczajne, jak np. wprowadzenie stanu wyjątkowego czy ograniczeń w przemieszczaniu się w związku z pandemią, lecz również nieprzewidywalne decyzje administracyjne, które w sposób drastyczny uniemożliwiają realizację umowy. Przykładem może być nagła zmiana przepisów, wprowadzenie zakazu importu konkretnego surowca czy też czasowe zamknięcie granic. Kluczowy jest tu brak możliwości przewidzenia takiej decyzji i jej bezpośredni wpływ na uniemożliwienie wykonania zobowiązania.

Kolejną kategorię stanowią nieprzewidziane, gwałtowne zmiany o charakterze społeczno-politycznym. Mogą to być masowe zamieszki, rewolucje, wojny – zdarzenia, których konsekwencje dla przedsiębiorstw są trudne do przewidzenia i praktycznie niemożliwe do uniknięcia. Należy podkreślić, że sama możliwość wystąpienia takich zdarzeń w danym regionie nie jest wystarczającym argumentem. Siłą wyższą będzie jedynie ich nieoczekiwane i gwałtowne wybuchnięcie, a nie ogólny, przewidywalny klimat niestabilności politycznej.

Podsumowując, siła wyższa nie jest pojęciem sztywno określonym. Jej interpretacja zależy od konkretnych okoliczności oraz od indywidualnych cech danego zdarzenia. Kluczem jest zawsze ocena obiektywna i neutralna, uwzględniająca nieprzewidywalność, nieuniknioność i skalę danego zdarzenia, a także jego bezpośredni wpływ na uniemożliwienie wykonania zobowiązania umownego. W razie wątpliwości, konsultacja z prawnikiem specjalizującym się w prawie umów jest wskazana.

#Przyczyny #Siła Wyższa #Zdarzenia