Co w pierwszej kolejności spala organizm?

Pierwsze w ogniu: mit i rzeczywistość spalania energii przez organizm

Powszechnie panuje przekonanie, że organizm w pierwszej kolejności spala węglowodany, a dopiero później tłuszcze. To uproszczenie, które, choć częściowo prawdziwe w określonych okolicznościach, nie oddaje złożoności procesów metabolicznych. Rzeczywistość jest znacznie bardziej nuansowana i zależy od wielu czynników, takich jak poziom aktywności fizycznej, rodzaj spożywanego pożywienia, a nawet indywidualne predyspozycje genetyczne.

Kluczem do zrozumienia, co organizm spala “w pierwszej kolejności”, jest pojęcie substratu energetycznego. To rodzaj „paliwa”, z którego organizm pozyskuje energię w postaci ATP (adenozynotrifosforanu). Substraty te nie są wykorzystywane w sztywnej kolejności, a raczej w sposób dynamiczny, dostosowujący się do bieżących potrzeb.

Organizm nieustannie monitoruje poziom glukozy we krwi. Glukoza, będąca produktem trawienia węglowodanów, jest preferowanym substratem energetycznym dla mózgu i komórek czerwonych krwi. W sytuacji spożycia posiłku bogatego w węglowodany, glukoza jest szybko wchłaniana i wykorzystywana jako główne źródło energii. To właśnie ten mechanizm prowadzi do powszechnego przekonania o priorytetowym spalaniu cukrów.

Jednakże, sytuacja zmienia się, gdy dostępność glukozy jest ograniczona. Wówczas organizm przechodzi w stan ketozy, uruchamiając proces rozkładu tłuszczów (lipolizę) i wytwarzając ciała ketonowe, które stają się alternatywnym źródłem energii, zwłaszcza dla mózgu. Ten proces nie oznacza, że organizm całkowicie rezygnuje z wykorzystywania węglowodanów – ale ich udział w bilansie energetycznym maleje na rzecz tłuszczów.

Kolejność spalania nie dotyczy wyłącznie węglowodanów i tłuszczów. Białka również odgrywają rolę, choć znacznie mniejszą w porównaniu do dwóch poprzednich. Organizm wykorzystuje białka jako źródło energii jedynie w sytuacjach ekstremalnego deficytu kalorycznego, gdy zapasy glikogenu (magazynowej formy glukozy) i tłuszczu są znacznie wyczerpane. Rozkład białek jest jednak procesem niepożądanym, ponieważ prowadzi do utraty masy mięśniowej.

Podsumowując, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co organizm spala w pierwszej kolejności. Proces ten jest dynamiczny i zależy od wielu czynników. Choć glukoza jest preferowanym substratem energetycznym w normalnych warunkach, organizm sprawnie przełącza się na wykorzystywanie tłuszczów, a w skrajnych sytuacjach – także białek. Zdrowe odżywianie, bogate w zbilansowaną ilość węglowodanów, białek i tłuszczów, zapewnia optymalne funkcjonowanie metabolizmu i zapobiega nadmiernemu czerpaniu energii z rezerw białkowych.

#Metabolizm #Odżywianie #Spalanie