Jakie są ograniczenia prokury?

Ograniczenia prokury – iluzja czy rzeczywistość?

Prokura, jako pełnomocnictwo udzielone w formie aktu notarialnego, nadaje pełnomocnikowi – prokurentowi – szeroki zakres uprawnień do działania w imieniu mocodawcy. Wydaje się oczywiste, że mocodawca chciałby czasem tę swobodę ograniczyć. Czy jednak takie ograniczenia są skuteczne? Odpowiedź, niestety, jest złożona i w dużej mierze negatywna.

Podstawowym problemem jest rozbieżność między relacją mocodawca-prokurent a relacją prokurent-osoba trzecia. Udzielając prokury, mocodawca powierza prokurentowi reprezentowanie go w obrocie prawnym. Wewnętrzne ustalenia między nimi, dotyczące zakresu działania prokurenta, są wiążące tylko dla nich samych. Osoba trzecia, zawierając umowę z prokurentem, nie ma obowiązku weryfikowania tych wewnętrznych ustaleń. Zakładając, że prokurent działa w granicach swojej kompetencji wynikającej z ustawy, osoba trzecia jest chroniona i umowa jest ważna, niezależnie od ewentualnych umownych ograniczeń narzuconych prokurentowi przez mocodawce.

Wyobraźmy sobie sytuację: właściciel firmy udziela prokury swojemu pracownikowi, ale w umowie wewnętrznej zastrzega, że prokurent nie może zawierać umów przekraczających kwotę 10 000 zł. Prokurent, ignorując to ograniczenie, zawiera umowę na 20 000 zł. Pomimo naruszenia wewnętrznych ustaleń, umowa z osobą trzecią jest ważna i wiążąca dla mocodawcy. Jedyne, co może zrobić mocodawca, to dochodzić roszczeń od prokurenta z tytułu naruszenia obowiązków umownych. Osoba trzecia nie ponosi żadnych konsekwencji.

Wyjątki od tej zasady są niezwykle rzadkie i wynikają z bezwzględnie wiążących przepisów prawa. Mogą to być sytuacje, w których ustawodawca wprost nakłada na prokurenta ograniczenia w zakresie jego działania. Takie sytuacje są jednak wyjątkowe i dotyczą specyficznych dziedzin prawa.

Podsumowując, próba ograniczenia prokury w relacjach z osobami trzecimi jest w większości przypadków nieskuteczna. Mocodawca, chcąc ograniczyć zakres uprawnień swojego prokurenta, powinien rozważyć inne instrumenty prawne, takie jak pełnomocnictwo ogólne z zastrzeżeniem konkretnych ograniczeń, które jednak, co istotne, wymagałyby każdorazowej weryfikacji przez osobę trzecią. Bez wątpienia, prokura, pomimo pozornej elastyczności, niesie ze sobą znaczne ryzyko dla mocodawcy, a jej ograniczenia są bardziej iluzją niż rzeczywistością. Świadomość tego ryzyka jest kluczowa przy podejmowaniu decyzji o udzieleniu prokury.

#Ograniczenia #Prokura #Prokurenci