Czy paciorkowce atakują stawy?

Paciorkowce a zapalenie stawów: mit czy rzeczywistość?

Powszechnie wiadomo, że paciorkowce, bakterie powszechnie występujące w środowisku, mogą wywoływać szereg infekcji, od łagodnych angin do groźnych posocznic. Mniej znanym, a równocześnie istotnym aspektem ich działania jest związek z zapaleniem stawów. Czy jednak paciorkowce bezpośrednio atakują stawy, czy mechanizm jest bardziej złożony? Odpowiedź brzmi: nie ma mowy o bezpośrednim ataku.

Zapalenie stawów w kontekście infekcji paciorkowcowych nie jest skutkiem inwazji bakterii na tkankę stawową. Mechanizm jest znacznie bardziej subtelny i związany z reakcją układu immunologicznego. Kluczową rolę odgrywają antygeny – białka znajdujące się na powierzchni paciorkowców. Po wniknięciu do organizmu, te białka aktywują układ immunologiczny, prowadząc do produkcji przeciwciał. W niektórych przypadkach, ta reakcja obronna może zostać “przesadzona”. Układ immunologiczny, próbując zwalczyć antygeny paciorkowców, “atakuje” błędnie również tkanki stawowe, wywołując stan zapalny. To zjawisko nosi nazwę reakcji krzyżowej.

Wyobraźmy sobie to tak: układ immunologiczny rozpoznaje podobieństwo między antygenami paciorkowca a białkami obecnymi w chrząstce stawowej. W efekcie, przeciwciała skierowane przeciwko bakteriom atakują również chrząstkę, prowadząc do bólu, obrzęku i ograniczenia ruchomości stawu. Jest to proces autoimmunologiczny, gdzie organizm sam niszczy własne tkanki.

Warto podkreślić, że ryzyko rozwoju zapalenia stawów po infekcji paciorkowcowej nie jest jednakowe dla wszystkich. Zależy ono od wielu czynników, w tym od indywidualnej podatności genetycznej, stanu układu immunologicznego, rodzaju zakażenia oraz konkretnego serotypu paciorkowca. Nie każdy pacjent z infekcją paciorkowcową doświadczy zapalenia stawów.

Podsumowując, zapalenie stawów związane z paciorkowcami nie jest wynikiem bezpośredniej inwazji bakterii na stawy. Jest to raczej konsekwencja nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej, skierowanej przeciwko antygenom paciorkowcowym, która przypadkowo uszkadza tkankę stawową. Rozumienie tego mechanizmu ma kluczowe znaczenie dla właściwej diagnostyki i leczenia tej powikłanej infekcji. W przypadku wystąpienia bólu stawów po infekcji paciorkowcowej, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.