Co w morfologii wskazuje na stan zapalny?

Poza liczbą leukocytów: subtelne znaki stanu zapalnego w morfologii krwi

Analiza morfologii krwi, w tym rozmazu, jest podstawowym badaniem pozwalającym na wczesne wykrycie wielu schorzeń, w tym stanów zapalnych. Choć wzrost liczby leukocytów (białych krwinek) jest powszechnie znanym wskaźnikiem, obraz jest znacznie bardziej złożony i obejmuje szereg subtelniejszych, lecz równie istotnych parametrów. Ograniczenie się jedynie do ogólnej liczby leukocytów może prowadzić do błędnej interpretacji wyników. Spróbujmy więc przyjrzeć się bliżej, jakie elementy morfologii krwi, poza samym wzrostem liczby leukocytów, wskazują na obecność procesu zapalnego.

Poza liczbą absolutną – analiza procentowego składu leukocytów:

Zwiększona liczba leukocytów to tzw. leukocytoza. Kluczowe jest jednak określenie, które rodzaje leukocytów uległy zwiększeniu. W ostrych stanach zapalnych, infekcjach bakteryjnych i wielu procesach zapalnych nieinfekcyjnych obserwuje się przede wszystkim neutrofilię, czyli wzrost liczby neutrofili (najliczniejszy rodzaj granulocytów). Warto jednak zwrócić uwagę na względny i bezwzględny odsetek neutrofili. Względna neutrofilia może być myląca, ponieważ może wynikać z zmniejszenia liczby innych rodzajów leukocytów. Dopiero bezwzględna liczba neutrofili dostarcza wiarygodnej informacji.

Inny ważny parametr to odsetek limfocytów. Wirusowe infekcje często charakteryzują się limfocytozą (wzrostem liczby limfocytów), choć w niektórych stanach zapalnych ich liczba może być obniżona. Analiza proporcji neutrofili do limfocytów pozwala na lepszą ocenę charakteru procesu zapalnego.

Młode formy leukocytów – przesunięcie w lewo:

W intensywnym procesie zapalnym szpik kostny zaczyna produkować leukocyty w przyspieszonym tempie, co prowadzi do pojawienia się we krwi obwodowej młodych, niedojrzałych form leukocytów, takich jak pasmowe neutrofile. To zjawisko, nazywane przesunięciem w lewo, jest ważnym wskaźnikiem ciężkiego i ostrego stanu zapalnego, sugerującym intensywność odpowiedzi immunologicznej.

Zmiany morfologiczne leukocytów w rozmazie:

Ocenę rozmazu krwi przeprowadza doświadczony laborant, który może zaobserwować szereg subtelnych zmian morfologicznych leukocytów. Może to obejmować:

• toksyczną ziarnistość neutrofili: zmiany w wyglądzie ziarnistości cytoplazmatycznych neutrofili, świadczące o ich aktywacji i narażeniu na działanie toksyn;
• ciałka Döhle’a: bazofilowe wtrącenia w cytoplazmie neutrofili, również wskazujące na ich aktywację;
• wakuolize cytoplazmy: powstawanie pustych przestrzeni w cytoplazmie leukocytów, mogących sugerować uszkodzenie komórkowe.

Podsumowanie:

Morfologia krwi to znacznie więcej niż tylko liczba leukocytów. Analiza procentowego składu leukocytów, obecność niedojrzałych form oraz zmiany morfologiczne w rozmazie pozwalają na bardziej precyzyjną ocenę stanu zapalnego, jego intensywności i potencjalnego charakteru. Interpretacja tych danych wymaga jednak doświadczenia i wiedzy ze strony lekarza, który uwzględnia również inne objawy kliniczne pacjenta. Sam wynik morfologii krwi nie jest wystarczający do postawienia diagnozy, lecz stanowi kluczowy element w procesie diagnostycznym.