Co obejmuje siła wyższa?

Siła wyższa – kiedy katastrofa zwalnia z obowiązku?

Pojęcie siły wyższej, choć pozornie proste, kryje w sobie wiele niuansów. W powszechnym rozumieniu kojarzy się z kataklizmami naturalnymi, takimi jak trzęsienia ziemi czy powodzie. Jednak zakres tego, co obejmuje siła wyższa, jest znacznie szerszy i wymaga głębszego zrozumienia, by móc skutecznie powołać się na nią w konkretnej sytuacji.

O ile sam fakt wystąpienia np. huraganu jest bezsprzeczny, o tyle kluczowe znaczenie ma udowodnienie związku przyczynowo-skutkowego między tym zdarzeniem a niemożnością wywiązania się ze zobowiązania. Nie wystarczy zatem sama informacja o powodzi w danym regionie, jeśli nasze zobowiązanie dotyczyło np. dostawy towaru, a mieliśmy możliwość skorzystania z alternatywnej trasy.

Siła wyższa charakteryzuje się trzema podstawowymi cechami:

• Zewnętrzność: Zdarzenie musi pochodzić z zewnątrz, poza sferą wpływu strony powołującej się na siłę wyższą. Nie można zatem za siłę wyższą uznać np. awarii sprzętu spowodowanej zaniedbaniami w jego konserwacji.
• Nieprzewidywalność: Zdarzenie musi być niemożliwe do przewidzenia w momencie zaciągania zobowiązania. Współczesne narzędzia prognozowania pogody czy analizy ryzyka pozwalają przewidzieć wiele potencjalnych zagrożeń. Dlatego powołanie się na siłę wyższą w przypadku zdarzenia, które dało się przewidzieć, może być utrudnione.
• Niemożliwość zapobieżenia i przezwyciężenia: Strona powołująca się na siłę wyższą musi wykazać, że nie mogła zapobiec zdarzeniu ani jego skutkom, pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych działań. Kluczowe jest tu pojęcie “racjonalnych działań”, które zależą od konkretnych okoliczności.

Oprócz klęsk żywiołowych, za siłę wyższą można uznać również inne zdarzenia, takie jak:

• Działania władz publicznych: np. zamknięcie granic, wprowadzenie kwarantanny, embargo.
• Zamieszki, strajki generalne: o ile nie zostały sprowokowane przez stronę powołującą się na siłę wyższą.
• Ataki terrorystyczne, akty sabotażu.

Należy pamiętać, że samo powołanie się na siłę wyższą nie zwalnia automatycznie z odpowiedzialności. Konieczne jest udowodnienie spełnienia wszystkich wymienionych wyżej kryteriów. W umowach często znajdują się szczegółowe zapisy dotyczące siły wyższej, określające procedury postępowania w takich sytuacjach. Dlatego ważne jest, aby dokładnie analizować zapisy umowne i w razie wątpliwości skonsultować się z prawnikiem. Właściwe zrozumienie pojęcia siły wyższej pozwala na minimalizowanie ryzyka i ochronę własnych interesów w nieprzewidywalnych okolicznościach.

#Nieprzewidziane #Siła Wyższa #Zdarzenia Losowe