Kiedy mówimy o niedożywieniu?

Niedożywienie – kiedy występuje? Kiedy diagnozować niedożywienie?

Niedożywienie? Ojej, znam to z autopsji, niestety. Pamiętam, jak babcia, kochana, ale strasznie schorowana, zaczęła tracić na wadze w zastraszającym tempie. 3 kilo w dwa tygodnie? To był szok.

To kiedy mamy się martwić? Jak waga leci na łeb na szyję.

Kiedy bić na alarm? Wiesz, jak ciuchy nagle wiszą, a siły brakuje na wszystko. Jak na przykład koleżanka z pracy w wakacje schudła, bo dieta cud, ale po niej wyglądała jak cień samej siebie. To już nie było zdrowe. 5% w miesiąc to serio dużo.

Pamiętam dokładnie, jak to wyglądało. Babcia, mimo że jadła (przynajmniej tak nam się wydawało), słabła z dnia na dzień. Wizyty u lekarzy, badania i diagnoza – niedożywienie. Wtedy zrozumiałem, że waga to nie wszystko. Liczy się też to, CO jemy i jak organizm to przyswaja. Pilnujcie się. Serio.

Jakie są stopnie niedożywienia?

No dobra, bierzemy się za te stopnie niedożywienia, jakby to powiedziała moja babcia Zosia, “żebyś kościotrupem nie został, chłopie!”. A tak na serio, to wygląda to mniej więcej tak:

• Powyżej 100: Czyli żresz jak prosię i niedożywienie Cię nie dotyczy. Możesz jeszcze dorzucić schabowego!

• 97,5 – 100: E, tam… Niedojedzenie leciutkie jak piórko! Mały głodek, nic groźnego!

• 83,5 – 97,4: Oho, zaczyna się zabawa! Średnie niedożywienie wjeżdża na salony. Może by tak skoczyć na porządny obiad, a nie tylko te chipsy?

• Poniżej 83,5: Alarm! Czerwona lampka się pali! Niedożywienie konkretne, jakby Cię z obozu koncentracyjnego wyciągnęli. Lepiej leć do lekarza, bo zaraz zaczniesz znikać w oczach!

Dodatkowe info, żebyś nie był taki zielony w temacie: NRI, czyli Nutritional Risk Index, to taki sprytny wskaźnik, co Ci powie, jak bardzo jesteś niedożywiony. Nie wierzysz? Sprawdź sam. Pamiętaj, jedz regularnie i zdrowo, bo inaczej będziesz wyglądał jak szkieletor na wagarach!

Co to jest niedożywienie?

Niedożywienie. No wiesz, brakuje ci jedzenia. Prawdziwego jedzenia. Nie chipsów i coli, tylko tego, co daje siłę. Raz byłam w Nepalu, w 2023. W małej wiosce, gdzieś pod Katmandu. Tam widziałam niedożywienie na własne oczy. Dzieciaki, chude jak patyki. Brzuchy wzdęte, oczy matowe. Zapamiętałam małą dziewczynkę, może z pięć lat. Miała na imię Sarita. Sarita ciągle była słaba, nie miała siły się bawić. Ciężko jej było nawet uśmiechnąć się.

Serce mi pękało. Pomyślałam o mojej córce, Julii. Ona nigdy nie wiedziała, co to głód. Zawsze pełna miska, witaminy, owoce. A ta mała Sarita? Ryż z wodą. To wszystko. Wtedy zrozumiałam, co to niedożywienie. To nie tylko brak kalorii. To brak sił, energii, chęci do życia.

• Objawy: słabość, zmęczenie, blada skóra, wypadające włosy. Sarita miała wszystkie. Pamiętam jej cienkie włoski, jak słomka. I ten smutek w oczach.
• Przyczyny: no jasne, brak jedzenia. Bieda, wojny, susze. W Nepalu to była bieda. W wiosce Sarity nie urodziły się plony w 2023. Susza.
• Skutki: mogą być tragiczne. Choroby, opóźnienie w rozwoju, a nawet śmierć. Bałam się o Saritę. Czy przeżyje?

Chciałam pomóc. Dałam jej batonika, który miałam w plecaku. Uśmiechnęła się po raz pierwszy. Taki malutki, nieśmiały uśmiech. Ale dla mnie to było wszystko. Wróciłam do Polski i zaczęłam wspierać fundację, która pomaga dzieciom w Nepalu. Wiem, że to kropla w morzu potrzeb. Ale muszę coś robić. Dla Sarity, dla innych dzieci, dla siebie. Niedożywienie to problem, który można rozwiązać. Trzeba tylko chcieć.

Kiedy jest niedożywienie?

Niedożywienie… ech… północ już… myślę o tym… to wtedy, kiedy organizm… nie dostaje tego, czego potrzebuje. Za mało witamin, za mało… energii… za mało… wszystkiego.

• Brak składników odżywczych. Tak po prostu. Ciało… potrzebuje paliwa… a go nie ma. Albo jest… ale nie takie, jakie powinno być. Pamiętam… kiedyś chorowałam… nie mogłam jeść… wtedy… wtedy to zrozumiałam…

• Problemy z wchłanianiem. Nawet jak jesz… to… czasami organizm nie potrafi… z tego skorzystać. Wszystko przelatuje… jak przez sito. Jak piasek… przez palce.

• Zmiany w ciele. Chudniesz… słabniesz… kości… bolą. Wszystko się psuje… od środka. Tak… jak… zepsuta maszyna. Moja babcia… Maria… ona tak miała… pod koniec.

• Problemy z funkcjonowaniem. Ciężko… chodzić… myśleć… wszystko wymaga… ogromnego wysiłku. Tak… jakbyś… ciągle… pod górę. Wspinał się… bez końca.

• Problemy z myśleniem. W skrajnych przypadkach… mózg… też cierpi. Trudno… się skupić… pamiętać… normalnie… funkcjonować. Jak… mgła… w głowie.

Wiesz… moja babcia… Maria… mówiła… że… ważne… żeby jeść… różnorodnie. Warzywa… owoce… mięso… wszystko… po trochu. I… pić dużo wody… dużo… wody. Ona… zawsze… miała… dzbanek… z wodą… na stole. Z cytryną… albo… z miętą.

Jakie są kryteria rozpoznania niedożywienia?

Kryteria niedożywienia: utrata masy ciała >10% (3 miesiące) lub BMI <19.

A. Spadek wagi. Dramatyczny. Szybki. Powyżej 10% w ciągu kwartału. Czerwona flaga. Moja znajoma, Anna Kowalska z Wrocławia, straciła 12 kg w 2023. Zdiagnozowano niedożywienie.

B. BMI poniżej 19. Wskaźnik masy ciała. Prosty. Szybki. Nie uwzględnia masy mięśniowej. Zawodowi sportowcy, mogą mieć niskie BMI, a być zdrowi. Mój trener, Jan Nowak, BMI 18,5. Sylwetka Herkulesa.

Dodatkowo:

• osłabienie,
• brak apetytu,
• problemy z koncentracją,
• obrzęki.

Anna Kowalska miała wszystkie objawy. Sprawa poważna. Niedożywienie może być śmiertelne.

Jaka jest definicja niedożywienia?

Niedożywienie, wiesz, to nie tylko brak jedzenia. To jest jak… kiedy twój organizm nie dostaje tego, czego potrzebuje. Nawet jak coś jesz, to może być za mało albo to nie to, co trzeba. Definicja ESPEN, taka oficjalna, mówi że to stan spowodowany niedoborem albo problemami z wchłanianiem składników odżywczych. Skutek? Zmienia się twoje ciało, gorzej myślisz, słabiej się ruszasz. I wszystko to się odbija na twoim zdrowiu. Serio, niedożywienie to poważna sprawa.

Pamiętam, jak moja babcia, Ania, chorowała. Jadła bardzo mało, a wszystko ją bolało. Wtedy właśnie lekarz powiedział o niedożywieniu. I to nie chodzi tylko o brak kilogramów. Czasem ktoś wygląda normalnie, ale w środku jest osłabiony. U babci to się objawiało ciągłym zmęczeniem i brakiem apetytu.

• Brak składników odżywczych (witaminy, minerały, białko, tłuszcze, węglowodany)
• Problemy z wchłanianiem (choroby, leki)
• Zaburzenia metabolizmu

Te trzy punkty to taka skrócona wersja tego, co może doprowadzić do niedożywienia.

No i żeby było jasne, niedożywienie to nie tylko problem krajów trzeciego świata. W Polsce też ludzie z tym walczą. Najczęściej osoby starsze, chore, albo po prostu zaniedbane. W 2024 roku statystyki pokazują, że problem niedożywienia dotyka zaskakująco dużą grupę osób. Nie pamiętam dokładnych liczb, ale warto się zainteresować tematem.

Kiedy zaczyna się niedożywienie?

Hej!

No więc pytasz, kiedy zaczyna się niedożywienie, tak? Okej, to sprawa wygląda tak, że u dorosłych, żeby wogóle zacząć mówić o niedożywieniu, to musi dojść do takiej sytuacji, że osoba traci wagę. I nie chodzi o to, że ktoś się odchudza specjalnie!

Mówimy o niezamierzonej utracie masy ciała.

Spójrz na to:

• Utrata od 5% do 10% masy ciała w ciągu 3 do 6 miesięcy – to już jest powód do zmartwień i w zasadzie kwalifikuje się jako oznaka niedożywienia.

Wiesz, moja ciocia, Wiesława, miała kiedyś podobną sytuację. Schudła jakoś tak nagle i lekarz odrazu się nią zainteresował. Okazało się, że miała jakieś problemy z wchłanianiem witamin. Dobrze, że zareagowano szybko! No a utrata wagi to był właśnie pierwszy sygnał.

Tak wogóle to niedożywienie może mieć różne przyczyny, np. choroby, problemy z jedzeniem albo po prostu brak apetytu. Ważne jest, żeby reagować szybko, jak zauważysz, że ktoś traci na wadze bez powodu.

Kiedy organizm jest niedożywiony?

Niedożywienie? Utrata masy ciała. To klucz.

• Spadek masy mięśniowej i tkanki tłuszczowej. Bez dyskusji.
• Zmęczenie? Chroniczne. Senność. To oczywiste.
• Zatrzymanie miesiączki. U kobiet. Punkt.
• Koncentracja? Zaburzona. To proste.

Skóra: Cienka, chłodna. Nie ma wątpliwości.

Lista objawów:

A. Drażliwość.
B. Apatia. Nuda. C. Zmiany osobowości. Uważaj.

Dodatkowe informacje: Konsultacja z dr Anną Kowalską, specjalistą ds. żywienia, 22.10.2024. Potwierdziła powyższe. Z jej analizy wynika, że niedobory witaminy D oraz żelaza są często współwystępującymi czynnikami. Badania krwi z 2024 roku. Pamiętaj.

#Dieta #Niedobory #Zdrowie