Jaki gen ma wpływ na powstanie nowotworu?

Strażnik genomu pod ostrzałem: Gen TP53 i jego rola w powstawaniu nowotworów

Gen TP53, kodujący białko p53, często nazywany jest “strażnikiem genomu”. To miano nie jest przypadkowe – p53 odgrywa kluczową rolę w zabezpieczaniu naszego organizmu przed rozwojem nowotworów. Działa niczym czujny strażnik, nieustannie monitorując stan naszego DNA i reagując na wszelkie nieprawidłowości.

Uszkodzenia DNA są nieuniknione. Występują na skutek działania czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie UV czy substancje chemiczne, ale także w wyniku procesów metabolicznych zachodzących wewnątrz naszych komórek. Właśnie w momencie wystąpienia takich uszkodzeń, p53 wkracza do akcji.

Działanie p53 można porównać do rozdroża. W zależności od rodzaju i skali uszkodzenia DNA, “strażnik genomu” decyduje o dalszych losach komórki. Jeśli uszkodzenie jest niewielkie, p53 aktywuje mechanizmy naprawy DNA, starając się przywrócić komórkę do stanu pierwotnego. To tak, jakby p53 kierował ekipą remontową, naprawiającą drobne usterki w naszym genetycznym kodzie.

Natomiast w przypadku poważnych, nieodwracalnych uszkodzeń DNA, p53 uruchamia proces programowanej śmierci komórki, znany jako apoptoza. To mechanizm samobójczy komórki, mający na celu eliminację potencjalnie niebezpiecznych, uszkodzonych komórek, które mogłyby się przekształcić w komórki nowotworowe. W tej sytuacji p53 pełni rolę kontrolera jakości, eliminując wadliwe produkty z “linii produkcyjnej” naszego organizmu.

Mutacje w genie TP53 są jednymi z najczęstszych mutacji genetycznych występujących w nowotworach. Uszkodzony gen TP53 traci swoją zdolność do kontrolowania cyklu komórkowego i naprawy DNA. Komórki z mutacją w genie TP53 mogą się niekontrolowanie namnażać, akumulując kolejne mutacje i ostatecznie prowadząc do rozwoju nowotworu. To tak, jakby strażnik genomu został unieszkodliwiony, otwierając drogę do niekontrolowanego rozwoju komórek nowotworowych.

Badania nad genem TP53 i białkiem p53 są niezwykle ważne dla zrozumienia mechanizmów powstawania nowotworów i opracowania nowych strategii terapeutycznych. Naukowcy poszukują sposobów na reaktywację lub naśladowanie działania p53 w komórkach nowotworowych, co mogłoby zahamować ich wzrost i przyczynić się do skuteczniejszego leczenia.