Jakie mamy zaburzenia osobowości?

Tajemnice Trzech Twarzy: Podróż przez Krajobraz Zaburzeń Osobowości

Zaburzenia osobowości to głęboko zakorzenione wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które odbiegają od norm społecznych i powodują znaczący dyskomfort lub upośledzenie w funkcjonowaniu. Nie są to chwilowe stany, lecz trwałe cechy charakteru, kształtowane przez lata i silnie wpływające na relacje z innymi ludźmi oraz na własne życie. Klasyfikacja tych zaburzeń, choć nie pozbawiona pewnych ograniczeń, pomaga zrozumieć ich różnorodność i złożoność. Zamiast skupiać się na szczegółowych kryteriach diagnostycznych (dostępnych w podręcznikach psychiatrii), postaramy się przedstawić trzy główne kategorie zaburzeń osobowości, podkreślając ich charakterystyczne cechy bez wchodzenia w techniczną nomenklaturę.

Typ A: Świat Podejrzeń i Dystansu

Ten typ zaburzeń charakteryzuje się dziwacznością w myśleniu i zachowaniu, często połączoną z głębokim brakiem zaufania do innych. Osoby z tym typem zaburzeń mogą wydawać się osobliwe, wycofane i trudne w kontakcie. Widzimy tu:

• Osobowość paranoiczna: Dominuje podejrzliwość, przekonanie o spiskach skierowanych przeciwko sobie, nadmierna wrażliwość na krytykę i trudności w wybaczeniu. Zaufanie do innych jest praktycznie niemożliwe.
• Osobowość schizoidalna: Charakteryzuje się ograniczoną ekspresją emocji, dystansem w relacjach interpersonalnych, preferencją samotności i brakiem zainteresowania bliskimi kontaktami. Świat wewnętrzny jest bogatszy niż zewnętrzna ekspresja.
• Osobowość schizotypowa: Wykazuje cechy podobne do schizofrenii, ale w mniej nasilonym stopniu. Mogą pojawiać się dziwaczne przekonania, niezwykłe doświadczenia percepcyjne (np. “czuć obecność” kogoś), mowa nietypowa i problemy w nawiązywaniu relacji.

Typ B: Ekstrema Emocji i Impulsywności

W tym typie zaburzeń dominują emocjonalna labilność, impulsywność i dramatyczne zachowania. Relacje z innymi są często burzliwe i nacechowane intensywnymi, ale niestabilnymi uczuciami. Zalicza się tu:

• Osobowość antyspołeczna: Charakteryzuje się brakiem szacunku dla norm społecznych, lekceważeniem praw innych, skłonnością do manipulacji i oszustw. Osoby z tym typem zaburzenia często wykazują brak empatii i remorsów.
• Osobowość borderline: To zaburzenie charakteryzuje się intensywnymi i niestabilnymi relacjami, impulsywnością (np. w sferze seksualnej, samouszkodzeń), lękiem przed porzuceniem i nieustabilizowaną samooceną. Skrajne wahania nastrojów są charakterystyczne.
• Osobowość histrioniczna: Osoby te dążą do bycia w centrum uwagi, wykorzystując do tego dramatyzację, egzaltowane emocje i prowokacyjne zachowania. Potrzebują stałego zainteresowania i aprobaty.
• Osobowość narcystyczna: Cechuje je wygórowane poczucie własnej wartości, potrzeba podziwu i brak empatii. Osoby te często uważają się za wyjątkowe i uprawnione do specjalnego traktowania.

Typ C: Lęk, Niepewność i Kontrola

Ten typ zaburzeń charakteryzuje się lękiem, niepewnością i nadmierną potrzebą kontroli. Osoby z tymi zaburzeniami często unikają kontaktu społecznego, są nadmiernie zależne od innych lub przesadnie skupiają się na szczegółach i porządku. W skład tego typu wchodzą:

• Osobowość unikowa: Cechuje się przesadnym lękiem przed krytyką i odrzuceniem, co prowadzi do unikania kontaktów społecznych i ograniczonego życia społecznego.
• Osobowość zależna: Charakteryzuje się nadmierną potrzebą opieki i troski ze strony innych, trudnościami w podejmowaniu decyzji i lękiem przed samotnością.
• Osobowość obsesyjno-kompulsyjna: Osoby te wykazują przesadny perfekcjonizm, sztywność w myśleniu i zachowaniu, skłonność do rytuałów i trudności w relaksacji.

Podsumowując, zaburzenia osobowości stanowią złożone wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne. Powyższy opis ma charakter jedynie wprowadzenia i nie zastępuje konsultacji z specjalistą. Rozpoznanie i leczenie wymaga indywidualnego podejścia i współpracy z doświadczonym psychiatrą lub psychologiem.

#Charaktery Osobowości #Osobowość Patologiczna #Zaburzenia Osobowości