Czy od porozumienia stron można się odwołać?

Porozumienie stron: Czy jest odwrót? Kiedy ugoda staje się nieważna?

Porozumienie stron to popularna i często stosowana forma rozwiązania umowy, w tym przede wszystkim umowy o pracę. Zakłada ono obopólną zgodę na warunki rozstania, co czyni je pozornie niepodważalnym. Jednak życie pisze różne scenariusze, a okoliczności zawarcia porozumienia mogą rodzić wątpliwości. Czy w każdej sytuacji podpisane porozumienie stron jest definitywne i nieodwołalne? Co zrobić, gdy po fakcie żałujemy decyzji i uważamy ją za niesprawiedliwą? W tym artykule przyjrzymy się bliżej tematyce odwoływania się od porozumienia stron, skupiając się na sytuacjach, w których takie działanie jest możliwe i prawnie uzasadnione.

Zasada jest prosta: zgoda wiąże.

Kluczową zasadą, która reguluje kwestię porozumień, jest zasada swobody umów. Oznacza ona, że strony mają prawo kształtować swoje stosunki prawne w sposób dowolny, o ile nie narusza to przepisów prawa i zasad współżycia społecznego. W kontekście porozumienia stron, podpisanie dokumentu, który precyzuje warunki rozwiązania umowy, jest traktowane jako wyraz dobrowolnej woli obu stron. Dlatego też, co do zasady, od porozumienia stron nie można się odwołać. Uznaje się, że strony, wyrażając zgodę na określone warunki, przyjęły je do wiadomości i akceptują konsekwencje takiego rozwiązania.

Kiedy drzwi do odwołania się stoją otworem: Błąd, groźba, podstęp.

Choć zasada jest jasna, istnieją wyjątki, które pozwalają na podważenie zawartego porozumienia. Kodeks cywilny przewiduje sytuacje, w których oświadczenie woli (czyli wyrażenie zgody na porozumienie) może być uznane za wadliwe, a tym samym – niewiążące. Najczęstszymi przesłankami, które umożliwiają odwołanie się od porozumienia, są:

• Błąd: Błąd dotyczy sytuacji, w której strona, składając oświadczenie woli (podpisując porozumienie), działała pod wpływem mylnego wyobrażenia o rzeczywistości. Błąd musi być istotny, czyli dotyczyć treści czynności prawnej i być na tyle poważny, że gdyby strona znała prawdziwy stan rzeczy, nie złożyłaby takiego oświadczenia woli. Przykładowo, pracownik godzi się na porozumienie, wierząc, że otrzyma ekwiwalent za niewykorzystany urlop, a okazuje się, że pracodawca zataił informację o jego braku.
• Groźba: Groźba to bezprawny nacisk psychiczny wywierany na stronę, aby skłonić ją do określonego działania. Groźba musi być poważna i realna, a także na tyle silna, by wywołać uzasadnioną obawę, że w przypadku odmowy, osobie lub jej bliskim grozi poważne niebezpieczeństwo. Przykładem może być sytuacja, w której pracodawca grozi pracownikowi zwolnieniem dyscyplinarnym w przypadku braku zgody na porozumienie, mimo braku podstaw do zwolnienia.
• Podstęp: Podstęp polega na celowym wprowadzeniu strony w błąd w celu nakłonienia jej do złożenia określonego oświadczenia woli. Podstęp musi być umyślny i świadomy, a także na tyle skuteczny, by wpłynąć na decyzję strony. Przykładem podstępu może być sytuacja, w której pracodawca fałszuje dokumentację, by przekonać pracownika do podpisania porozumienia, obiecując korzyści, które nigdy nie nastąpią.

Jak odwołać się od porozumienia?

Jeżeli uważasz, że zawarłeś porozumienie stron pod wpływem błędu, groźby lub podstępu, powinieneś niezwłocznie podjąć kroki prawne. Kluczowe jest:

• Złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli: Musisz pisemnie powiadomić drugą stronę (np. pracodawcę) o tym, że uchylasz się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli, wskazując konkretną przyczynę (błąd, groźba, podstęp) oraz przedstawiając dowody na jej istnienie.
• Wniesienie pozwu do sądu: Jeżeli druga strona nie uzna Twojego oświadczenia, konieczne będzie wniesienie pozwu do sądu pracy o uznanie porozumienia za nieważne. W postępowaniu sądowym będziesz musiał udowodnić, że faktycznie działałeś pod wpływem błędu, groźby lub podstępu.

Pamiętaj o dowodach!

W przypadku sporu sądowego kluczowe znaczenie mają dowody. Staraj się zebrać wszelkie dokumenty, nagrania, korespondencję, a także świadków, którzy mogą potwierdzić Twoją wersję wydarzeń. Im więcej dowodów zgromadzisz, tym większa szansa na wygranie sprawy.

Podsumowanie:

Porozumienie stron jest, co do zasady, wiążące i nie można się od niego odwołać. Niemniej jednak, w wyjątkowych sytuacjach, gdy oświadczenie woli zostało złożone pod wpływem błędu, groźby lub podstępu, istnieje możliwość podważenia jego ważności. W takich przypadkach niezbędne jest szybkie działanie i skonsultowanie się z prawnikiem, który pomoże Ci ocenić sytuację i podjąć odpowiednie kroki prawne. Pamiętaj, że ochrona Twoich praw jest najważniejsza.

#Odwołanie #Porozumienie #Strony