Dlaczego organizm nie reaguje na antybiotyk?

Kiedy Antybiotyk Zawodzi: Mechanizmy Oporności Bakteryjnej – Czy Wina Lęży po Stronie Naszego Ciała?

Kiedy dopada nas infekcja bakteryjna, a lekarz przepisuje antybiotyk, oczekujemy szybkiej poprawy. Co jednak w sytuacji, gdy lekarstwo, które wcześniej działało bez zarzutu, nagle przestaje być skuteczne? Czy to znaczy, że “organizm nie reaguje na antybiotyk”? Odpowiedź jest bardziej złożona i rzadko kiedy wina leży po stronie naszego ciała w sensie braku reakcji immunologicznej. Problemem jest zazwyczaj wykształcona przez bakterie oporność na dany lek.

Faktem jest, że częste stosowanie antybiotyków przyczynia się do rozwoju zjawiska oporności, ale to nie nasz organizm staje się odporny na leki, a same bakterie. Wyobraźmy sobie pole bitwy, gdzie antybiotyk to atakujący żołnierz, a bakterie to broniące się wojsko. Kiedy żołnierz atakuje słabo, wojsko uczy się, jak się bronić. I to właśnie się dzieje.

Jak bakterie stają się odporne?

Oporność na antybiotyki to wynik ewolucji mikroskopijnych organizmów. Działa to następująco:

1. Losowe Mutacje Genetyczne: Bakterie, jak wszystkie żywe organizmy, podlegają mutacjom genetycznym. Większość z nich jest bez znaczenia, ale niektóre mogą dawać bakteriom przewagę.
2. Selekcja Naturalna w Akcji: Kiedy przyjmujemy antybiotyk, zabijamy bakterie wrażliwe na dany lek. Jednak bakterie z mutacją, która daje im oporność, przeżywają.
3. Rozmnażanie i Przekazywanie Genów Oporności: Przetrwałe bakterie oporne rozmnażają się, tworząc kolonie odpornych mikrobów. Co więcej, bakterie potrafią wymieniać się genami oporności między sobą, nawet różnych gatunków! To sprawia, że oporność rozprzestrzenia się bardzo szybko.

Co możemy zrobić?

Skoro nadużywanie antybiotyków prowadzi do problemu oporności, to kluczowe jest ich rozsądne stosowanie:

• Stosujmy antybiotyki tylko wtedy, gdy są naprawdę konieczne. W przypadku infekcji wirusowych (np. przeziębienie) antybiotyki są bezużyteczne!
• Przestrzegajmy zaleceń lekarza dotyczących dawkowania i czasu trwania leczenia. Nie przerywajmy kuracji, nawet jeśli poczujemy się lepiej.
• Nie dzielmy się antybiotykami z innymi.
• Dbajmy o higienę, szczególnie o częste mycie rąk, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się bakterii.
• Zaszczepiajmy się – szczepienia chronią nas przed niektórymi infekcjami bakteryjnymi i zmniejszają potrzebę stosowania antybiotyków.

Podsumowując:

Kiedy antybiotyk przestaje działać, nie oznacza to, że nasze ciało “odrzuciło” lek. Oznacza to, że bakterie nauczyły się, jak się przed nim bronić. Rozsądne stosowanie antybiotyków, dbanie o higienę i prewencja to klucz do zachowania skuteczności tych ważnych leków na przyszłość. Zamiast pytać “dlaczego mój organizm nie reaguje?”, zastanówmy się, czy my wszyscy robimy wystarczająco dużo, aby zapobiec dalszemu rozwojowi oporności bakteryjnej.