Co się dzieje w mózgu podczas stresu?
Przewlekły stres powoduje regresję istoty szarej, szczególnie w korze przedczołowej i hipokampie, kluczowych dla funkcji poznawczych, takich jak pamięć, planowanie, podejmowanie decyzji i regulacja emocji. Uszkodzenie tych obszarów może prowadzić do problemów z koncentracją i zaburzeń nastroju.
Burza w mózgu: Co się dzieje w naszej głowie podczas stresu?
Stres. Słowo, które znamy wszyscy, a które dla wielu z nas oznacza codzienną rzeczywistość. Ale co tak naprawdę dzieje się w naszym mózgu, gdy jesteśmy pod presją? To nie tylko uczucie napięcia czy przyspieszone bicie serca – to skomplikowany proces neurochemiczny, który, jeśli długotrwały, może mieć poważne konsekwencje.
W momencie pojawienia się stresora – czy to nagłej awarii samochodu, czy długotrwałego konfliktu w pracy – nasz mózg uruchamia kaskadę reakcji. Kluczową rolę odgrywa ciało migdałowate, odpowiedzialne za przetwarzanie emocji, w szczególności strachu i lęku. Otrzymując sygnał zagrożenia, ciało migdałowate aktywuje układ współczulny, wywołując fizjologiczne zmiany: przyspieszone tętno, podwyższone ciśnienie krwi, rozszerzone źrenice – reakcję “walcz lub uciekaj”.
Jednocześnie, w grę wchodzi układ limbiczny, obszar mózgu związany z emocjami i pamięcią. Hormony stresu, takie jak kortyzol i adrenalina, zalewają organizm, mobilizując go do działania. W krótkoterminowej perspektywie, ten mechanizm jest niezbędny do przetrwania – pozwala nam szybko zareagować na niebezpieczeństwo. Problem zaczyna się, gdy stres staje się przewlekły.
Długotrwałe narażenie na wysoki poziom kortyzolu prowadzi do znaczących zmian strukturalnych w mózgu. Obserwuje się regresję istoty szarej, czyli zmniejszenie liczby komórek nerwowych, szczególnie w obszarach kluczowych dla funkcji poznawczych. Szczególnie narażone są kora przedczołowa – odpowiedzialna za planowanie, podejmowanie decyzji, kontrolę impulsów i funkcje wykonawcze – oraz hipokamp – ważny dla konsolidacji pamięci, zarówno krótkotrwałej, jak i długotrwałej.
Uszkodzenie tych obszarów tłumaczy wiele objawów towarzyszących przewlekłemu stresowi: problemy z koncentracją, trudności z zapamiętywaniem, zaburzenia snu, zmiany nastroju, drażliwość, a w skrajnych przypadkach – nawet depresja i lęki. Ograniczenie plastyczności mózgu skutkuje również utrudnioną adaptacją do nowych sytuacji i zmniejszoną zdolnością do radzenia sobie ze stresem w przyszłości, tworząc błędne koło.
Zrozumienie procesów zachodzących w mózgu podczas stresu jest kluczowe dla opracowywania skutecznych strategii radzenia sobie z nim. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, medytacja, terapia poznawczo-behawioralna oraz wystarczająca ilość snu to tylko niektóre z metod, które mogą pomóc zapobiegać szkodliwym skutkom przewlekłego stresu i chronić nasz mózg przed jego niszczącym działaniem. Kluczem jest świadomość i proaktywne dbanie o zdrowie psychiczne.
#Emocje #Reakcja #Stres Mózg