Jakie zachowania wykluczają autyzm?

Zachowania, których obecność nie wyklucza diagnozy autyzmu, ale sugerują potrzebę głębszej analizy

Autyzm to spektrum, co oznacza, że objawia się w różny sposób i z różnym natężeniem. Nie ma jednego, uniwersalnego obrazu osoby autystycznej. Wiele zachowań, które potocznie uważa się za “nieautystyczne”, może występować u osób z autyzmem, szczególnie w przypadku autyzmu wysokofunkcjonującego lub u osób, które przeszły intensywną terapię. Dlatego skupianie się na pojedynczych zachowaniach, by wykluczyć autyzm, jest błędne i może prowadzić do opóźnienia diagnozy i wsparcia.

Zamiast szukać zachowań, które wykluczają autyzm, lepiej skupić się na całościowym obrazie funkcjonowania danej osoby i braku charakterystycznych dla autyzmu trudności. Obecność poniższych zachowań nie wyklucza autyzmu, ale sugeruje potrzebę dokładniejszego przyjrzenia się innym obszarom funkcjonowania:

• Spontaniczna inicjatywa w interakcjach społecznych: Osoby z autyzmem mogą inicjować interakcje, ale często robią to w specyficzny, ograniczony sposób, np. tylko po to, by porozmawiać o swoim ulubionym temacie. Sama inicjatywa nie wyklucza autyzmu, jeśli towarzyszą jej trudności w rozumieniu niuansów społecznych, odczytywaniu mowy ciała czy podtrzymywaniu rozmowy na tematy proponowane przez innych.

• Kreatywna zabawa z użyciem wyobraźni: Osoby z autyzmem mogą bawić się kreatywnie, ale ich zabawa może mieć specyficzny charakter, np. skupiać się na układaniu, sortowaniu, powtarzaniu określonych czynności. Sama obecność zabawy z użyciem wyobraźni nie wyklucza autyzmu, jeśli towarzyszą jej trudności w zabawie symbolicznej, wcielaniu się w role czy współdzieleniu zabawy z innymi.

• Wyrażanie ciekawości świata: Osoby z autyzmem mogą być bardzo ciekawe świata, ale ich zainteresowania bywają silnie zawężone i skoncentrowane na konkretnych tematach. Sama ciekawość nie wyklucza autyzmu, jeśli towarzyszą jej trudności w elastycznym przechodzeniu między tematami, rozumieniu perspektywy innych czy adaptacji do zmian.

• Dążenie do kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi: Osoby z autyzmem mogą dążyć do kontaktów społecznych, ale mogą mieć trudności z nawiązywaniem i podtrzymywaniem relacji. Samo pragnienie kontaktów nie wyklucza autyzmu, jeśli towarzyszą mu problemy z rozumieniem zasad interakcji społecznych, odpowiednim reagowaniem na emocje innych czy budowaniem głębszych więzi.

Podsumowując, diagnoza autyzmu opiera się na całościowej ocenie funkcjonowania, a nie na pojedynczych zachowaniach. Obecność opisanych zachowań nie wyklucza autyzmu, ale sugeruje konieczność głębszej analizy innych aspektów rozwoju, by uzyskać pełny obraz i w razie potrzeby zapewnić odpowiednie wsparcie.

#Autyzm #Diagnoza #Zachowania