Jakie badania zrobić jak boli brzuch?

Ból brzucha – labirynt diagnostyczny. Jakie badania pomogą odnaleźć przyczynę?

Ból brzucha to dolegliwość, która może mieć dziesiątki różnych przyczyn – od błahych niestrawności po stany zagrożenia życia. Ignorowanie symptomów i poleganie wyłącznie na domowych sposobach może opóźnić diagnozę i pogorszyć rokowania. Dlatego w przypadku nawracających, silnych lub nagłych bólów brzucha kluczowa jest konsultacja lekarska i odpowiednia diagnostyka. Jakie badania mogą okazać się niezbędne, by odnaleźć źródło problemu?

Podstawowy arsenał: badania krwi i moczu

Punktem wyjścia w diagnostyce bólu brzucha jest zazwyczaj pakiet podstawowych badań krwi, które pozwalają na ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta i wykrycie potencjalnych stanów zapalnych, infekcji, a także zaburzeń metabolicznych. Należą do nich:

• Morfologia krwi: dostarcza informacji o liczbie i rodzaju krwinek, co może wskazywać na infekcję (podwyższona liczba leukocytów), anemię (niedobór czerwonych krwinek), a nawet problemy z krzepnięciem.
• Elektrolity (sód, potas, chlorki): zaburzenia w poziomie elektrolitów mogą być konsekwencją wymiotów, biegunek lub chorób nerek, które często manifestują się bólem brzucha.
• Glukoza: ocenia poziom cukru we krwi. Zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom glukozy mogą powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
• Mocznik i kreatynina: wskaźniki funkcji nerek. Ich podwyższony poziom może wskazywać na niewydolność nerek, co często objawia się bólem brzucha.
• Enzymy wątrobowe (ALT, AST, ALP, GGTP): pomagają ocenić stan wątroby. Podwyższone poziomy mogą sugerować zapalenie wątroby, uszkodzenie komórek wątrobowych lub zastój żółci.

Równie istotne jest badanie ogólne moczu. Pozwala ono na wykrycie obecności bakterii, leukocytów, erytrocytów, białka i innych substancji, które mogą wskazywać na infekcję dróg moczowych, kamicę nerkową lub inne problemy urologiczne, które mogą manifestować się bólem brzucha.

Badania specjalistyczne: kiedy są potrzebne?

W zależności od charakteru bólu brzucha, towarzyszących mu objawów i wstępnego rozpoznania postawionego przez lekarza, konieczne mogą okazać się bardziej specjalistyczne badania. Wśród nich warto wyróżnić:

• Amylaza i lipaza: enzymy trzustkowe. Podwyższony poziom tych enzymów we krwi sugeruje zapalenie trzustki, które charakteryzuje się silnym bólem w nadbrzuszu.
• Troponina: marker uszkodzenia mięśnia sercowego. Ból brzucha, zwłaszcza w połączeniu z bólem w klatce piersiowej, dusznością lub zawrotami głowy, może być objawem zawału serca, dlatego pomiar troponiny jest kluczowy w wykluczeniu tej groźnej przyczyny.
• Badanie kału na krew utajoną: pomocne w diagnozowaniu krwawień z przewodu pokarmowego, które mogą być związane z wrzodami żołądka, polipami jelita grubego lub nowotworami.
• Posiew moczu: wykonywany w przypadku podejrzenia infekcji dróg moczowych, pozwala na identyfikację bakterii odpowiedzialnych za zakażenie i dobór odpowiedniego antybiotyku.

Poza laboratorium: diagnostyka obrazowa

Oprócz badań laboratoryjnych, istotną rolę w diagnostyce bólu brzucha odgrywają badania obrazowe, takie jak:

• USG jamy brzusznej: pozwala na ocenę narządów wewnętrznych, takich jak wątroba, trzustka, nerki, śledziona i pęcherzyk żółciowy. Pomocne w diagnozowaniu kamicy żółciowej, zapalenia trzustki, guzów i innych nieprawidłowości.
• RTG jamy brzusznej: wykorzystywane w przypadku podejrzenia niedrożności jelit lub perforacji przewodu pokarmowego.
• Tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej: bardziej precyzyjne badanie obrazowe, które pozwala na dokładniejszą ocenę narządów wewnętrznych i wykrycie zmian niedostrzegalnych w USG.
• Kolonoskopia i gastroskopia: endoskopowe badania przewodu pokarmowego, pozwalające na bezpośrednią wizualizację wnętrza jelita grubego (kolonoskopia) lub żołądka i dwunastnicy (gastroskopia). Umożliwiają pobranie próbek do badań histopatologicznych i usunięcie polipów.

Podsumowanie

Diagnostyka bólu brzucha jest procesem złożonym i wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Wybór odpowiednich badań zależy od charakteru bólu, towarzyszących objawów i wyników wstępnego badania lekarskiego. Kluczowe jest skonsultowanie się z lekarzem, który przeprowadzi wywiad, zbada pacjenta i zleci odpowiednie badania, aby jak najszybciej ustalić przyczynę dolegliwości i wdrożyć skuteczne leczenie. Pamiętaj, że wczesna diagnoza to podstawa sukcesu w leczeniu wielu chorób.