Jak się kwalifikuje na SOR?

Kiedy SOR staje się jedyną deską ratunku? Przewodnik po sytuacjach wymagających natychmiastowej interwencji

Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) to miejsce, które kojarzy się z szybką, intensywną opieką medyczną. Jednak nie każda dolegliwość wymaga wizyty w tej specyficznej jednostce. Ważne jest, aby umieć rozróżnić sytuacje, w których SOR jest niezbędny od tych, które można rozwiązać w poradni lekarza rodzinnego lub w ambulatorium. Zbyt częste obciążanie SOR-u sprawami mniej pilnymi utrudnia udzielanie pomocy osobom w stanie bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia.

Zatem, kiedy powinniśmy bez wahania udać się na SOR? Odpowiedź kryje się w słowie “nagłość” i “zagrożenie”.

Urazy i wypadki wymagające natychmiastowej interwencji:

SOR to miejsce, gdzie bezwzględnie należy szukać pomocy w przypadku poważnych urazów. Mówimy tutaj o:

• Urazach wielonarządowych: sytuacje, w których doszło do uszkodzenia kilku organów jednocześnie, np. po wypadkach komunikacyjnych, upadkach z wysokości.
• Poważnych złamaniach: szczególnie tych otwartych, z przemieszczeniem kości, zagrażających naczyniom krwionośnym i nerwom.
• Urazach głowy: zwłaszcza z utratą przytomności, zaburzeniami świadomości, silnymi bólami głowy, wymiotami, zaburzeniami widzenia. Nawet pozornie niewielki uraz głowy połączony z wyżej wymienionymi objawami wymaga pilnej konsultacji.
• Urazach kręgosłupa: po wypadkach, upadkach, szczególnie jeśli towarzyszą im zaburzenia czucia lub ruchu w kończynach.
• Oparzeniach: rozległych (powyżej 10% powierzchni ciała u dorosłych i powyżej 5% u dzieci) oraz tych obejmujących drogi oddechowe, twarz, ręce, stopy i okolice narządów płciowych.
• Ciężkich ranach: głębokich, krwawiących tętniczo, wymagających szycia chirurgicznego.

Podejrzane zdarzenia sercowo-naczyniowe:

Wszelkie objawy sugerujące problemy z sercem i układem krążenia powinny być traktowane z najwyższą powagą. Na SOR należy zgłosić się w przypadku:

• Silnego bólu w klatce piersiowej: zwłaszcza promieniującego do lewej ręki, żuchwy, pleców, połączonego z dusznością, potami, nudnościami, zawrotami głowy. Takie objawy mogą wskazywać na zawał serca.
• Nagłego kołatania serca: szczególnie jeśli towarzyszą mu zawroty głowy, omdlenia, duszność.
• Utraty przytomności: nagłej, bez powodu, szczególnie jeśli towarzyszą jej zaburzenia oddychania, drgawki.
• Niedowładu lub paraliżu: nagłego osłabienia siły mięśniowej po jednej stronie ciała, trudności w mówieniu, zaburzeń widzenia. Mogą to być objawy udaru mózgu.

Inne sytuacje zagrażające życiu:

Poza urazami i problemami sercowo-naczyniowymi, na SOR należy szukać pomocy w następujących sytuacjach:

• Duszność: silna, nagła duszność, niemożność złapania oddechu.
• Reakcja alergiczna: gwałtowna, z obrzękiem twarzy, języka, dusznością, trudnościami w połykaniu.
• Silne krwawienia: np. z przewodu pokarmowego, dróg moczowych, z nosa niemożliwe do zatamowania w warunkach domowych.
• Nagłe pogorszenie stanu zdrowia: w przypadku chorób przewlekłych (np. cukrzycy, astmy), jeśli doszło do nagłego zaostrzenia objawów i pomoc w POZ jest niedostępna.
• Zatrucia: w przypadku spożycia substancji toksycznych, leków, grzybów.
• U dzieci: wysoka gorączka niereagująca na leki przeciwgorączkowe, drgawki, zaburzenia świadomości, sinica.

Kiedy wizyta w POZ lub izbie przyjęć jest wystarczająca?

Przed udaniem się na SOR warto rozważyć inne opcje. Do lekarza rodzinnego lub w ambulatoryjnej opiece świątecznej i nocnej (NPL) można zgłosić się z:

• Przeziębieniem, grypą.
• Niewielkimi urazami, stłuczeniami.
• Bólami brzucha, wymiotami bez objawów odwodnienia.
• Zaostrzeniem chorób przewlekłych, które nie zagrażają bezpośrednio życiu.

Pamiętaj!

Na SOR obowiązuje system triażu. Oznacza to, że pacjenci są segregowani według pilności udzielenia pomocy. O kolejności decyduje personel medyczny, a nie kolejność zgłoszenia się. Im poważniejszy stan, tym szybciej pacjent zostanie przyjęty.

W nagłych sytuacjach liczy się czas. Wiedza o tym, kiedy SOR jest niezbędny, a kiedy można skorzystać z innych form opieki medycznej, może uratować życie. Nie wahaj się wezwać pogotowia ratunkowego (tel. 112 lub 999) w każdej sytuacji, która budzi Twój niepokój i wydaje się zagrażać życiu.