Czym polać pierogi na wigilię?

Co do pierogów wigilijnych?

Kapusta. Szeleszcząca, aksamitna w dotyku, już pokrojona, czeka na swój moment. Grzyby. Suszone, pachnące lasem, moczone w ciepłym mleku, oddające aromat, który wypełnia całą kuchnię. A pieczarze, ciemnobrązowe, gładkie, dodają ziemistego tonu tej symfonii smaków. Symfonii wigilijnych pierogów.

• Kapusta – podstawa, esencjonalna, nieodłączna.
• Grzyby – leśny szept, magia świąt, zapach choinki. Choinki, która miga światełkami w drugim pokoju. Miga i pachnie żywica. Żywicą i mandarynkami.
• Pieczarki – uziemienie, mocny akcent, sekretny składnik babci Zosi. Babcia Zosia, która zawsze dodawała je do farszu. Zawsze. Zawsze z uśmiechem.

Pierogi, pulchne, gorące, unoszą się nad talerzem mgłą. Mgłą ciepła. Ciepła i zapachu. Zapachu wigilijnej kolacji. Można jeść je od razu, prosto z wrzątku. Wrzątku, który bulgocze w garnku. Bulgocze i paruje. Albo podsmażyć na maśle. Masło, roztopione, skwierczące na patelni, otula pierogi złocistą skorupką. Skorupką, która chrupie przy każdym króku. Każdym króku widelca.

Wigilia 2023. Pamiętam, jak w zeszłym roku, u babci Zosi w Gdańsku, jadłam te pierogi. W tym roku będę je robić sama. Sama, w swoim małym mieszkaniu w Krakowie. W Krakowie, gdzie za oknem prószy śnieg. Prószy i wiruje. Wiruje jak płatki w śnieżnej kuli. W śnieżnej kuli, którą dostałam od babci Zosi na ósme urodziny.

Listopad 2023. Za oknem szaro i buro, a ja już myślę o świętach. O świętach i pierogach. Pierogach babci Zosi.

Jaka surówka do pierogów z kapustą i grzybami?

Do pierogów… surówka… Tak, no pewnie, że musi być. Inaczej to nie to samo.

• Najlepsza? U mnie w domu zawsze robiło się taką prostą. Mama nazywała to surówka domowa Grześkowiak – cholera wie skąd ta nazwa.

• W sumie to tylko kapusta kiszona, marchewka starta i cebulka drobno posiekana. Trochę pieprzu, sól i olej. I już. Magia.

• Pamiętam, jak w grudniu 2023 robiłem pierogi z babcią. Miałem wtedy 28 lat. No i ta surówka… niby nic, ale wszystko zmienia.

• I co ważne, ta surówka jest dobra na zimno i na ciepło. Jak komu pasuje. Mi zawsze bardziej smakuje na zimno, taka chrupiąca. Chyba że jest zima, to wtedy ciepła lepsza.

W sumie, to chyba zaraz sobie zrobię, tak na spróbowanie. Mam jeszcze trochę kapusty w lodówce.

Co podać do pierogów z kapustą i grzybami?

Ok, pierogi z kapustą i grzybami… co do nich? Aha, o dodatki chodzi. Skwarki. Smażona cebulka. Sos. Skwarki! Muszą być chrupiące. Z cebulką. A może cebulka sama? Podsmażona na maśle. Z odrobiną cukru. Karmelizowana. Mmm. Sos… jaki sos? Śmietanowy. Z pieczarkami. Albo grzybowy. Taki gęsty. A może masło. Roztopione. Z koperkiem. Dużo koperku. A pierogi… 450g… to mało. 5 kg… to dużo. Chyba że impreza. Sylwester. U babci zawsze 5 kg. U mnie na Wigilię też. Chociaż w tym roku 2023 chyba mniej. Bo rodzina mniejsza. Tylko ciocia Krysia, wujek Staszek i ja. Eeee… czosnek. Zapomniałam o czosnku. Do skwarków. Czosnek granulowany. Albo świeży. Przeciśnięty.

• Tłuszcz: Skwarki, masło, smażona cebulka
• Sosy: Śmietanowy, grzybowy
• Dodatki: Koper, czosnek (granulowany, świeży)
• Opakowania: 450 g, 5 kg (2×2,5 kg)

Jakie sałatki do pierogów?

Jakie sałatki pasują do pierogów? No, to zależy od rodzaju pierogów, ale powiem Ci, co ja lubię.

• Surówka z marchewki i jabłka: Klasyka! Robię ją zawsze, taka prosta, a smakuje obłędnie. Szczególnie dobrze komponuje się z pierogami ruskimi, które jadłam ostatnio u cioci Haliny w maju 2024 roku. Tarty marchewka i jabłka, szczypta soli, łyżka cukru, trochę oleju – gotowe! A jak dodam jeszcze rodzynki? Pycha!

• Pikantna surówka z ogórka kiszonego z sezamem: To odkrycie zeszłego roku! Znalazłam przepis w jakimś starym zeszycie babci. Pamiętam, że było trudno go odczytać, ale warto było. Ogórek kiszony, cebula, sezam, trochę ostrej papryki i oliwy z oliwek. Idealna do pierogów z mięsem, właśnie takich, które lepiłam w zeszłym tygodniu. Palce lizać!

• Colesław: Znam tylko jeden przepis, ten od sąsiadki Ani. Robi go z kapusty białej, marchewki, majonezu i jogurtu. Proste, ale zawsze smakuje. Jedliśmy to na rodzinnym obiedzie w tym roku, w okolicach Wielkanocy. Nie pamiętam dokładnie daty.

• Colesław z sosem curry: O tym wariacje dowiedziałam się od koleżanki z pracy. Powiedziała, że to bomba! Jeszcze nie próbowałam, ale na pewno wypróbuję w najbliższym czasie. Myślę, że będzie pasować do pierogów z kapustą i grzybami.

Lista zakupów: marchewki, jabłka, ogórki kiszone, cebula, sezam, papryka ostra, oliwa z oliwek, kapusta biała, majonez, jogurt, curry. Kurczę, zapomniałam o rodzynkach! Muszę je dodać.

Jaki sos do pierogów z kapustą i grzybami?

Sos do pierogów z kapustą i grzybami – propozycje i rozważania.

Sos śmietanowo-grzybowy:

• Zmiksuj blenderem na gładki sos: 80 ml soku jabłkowego, 100 ml wywaru z jarzyn (lub rosołu). Dodatek soku jabłkowego wprowadza nutę słodyczy, która kontrastuje z wytrawnym farszem pierogów. Ciekawe, prawda?
• Dopraw: sól, pieprz, czosnek, 1 łyżka octu winnego czerwonego (czerwony ocet – mój ulubiony, ma taki głęboki aromat). Ocet podkreśla smak grzybów.
• Podgrzej lekko, zdejmij z ognia, dodaj płaską łyżkę zimnego masła, żeby sos nabrał aksamitnej konsystencji. Ja czasem dodaję jeszcze szczypior. No i oczywiście, grzyby – podsmażone z cebulką.

Alternatywy:

• Sos grzybowy na bazie śmietany: Śmietana 18%, podsmażone grzyby (np. borowiki, kurki – w 2024 było ich mnóstwo!), cebula, czosnek, tymianek. Można zagęścić mąką. Taki klasyczny, sprawdzony przepis.
• Sos wegański: Zamiast śmietany użyć mleczka kokosowego. Dodać trochę wędzonej papryki dla głębi smaku. Eksperymentowałem ostatnio z sosem na bazie nerkowców – ciekawe doświadczenie. Filozoficzne prawie.
• Sos na bazie jogurtu: Jogurt grecki, koperek, czosnek, sól, pieprz. Lekki, orzeźwiający sos. Pasuje szczególnie latem, kiedy nie ma się ochoty na ciężkie sosy.

Pamiętaj, że sos powinien harmonizować z farszem pierogów. Czasem prostota jest najlepsza. W kuchni, jak w życiu, ważny jest balans.