Kto płakał Basia czy ojciec?

Łzy w sercu, łzy na twarzy: Kto płakał w “Mazurku Dąbrowskiego”?

“Mazurek Dąbrowskiego”, nasz hymn narodowy, to utwór o potężnej sile emocjonalnej, który odwołuje się do głęboko zakorzenionych uczuć patriotycznych. Jednakże interpretacja jego słów, zwłaszcza tych z pierwszej zwrotki, wciąż budzi dyskusje. Pytanie, kto płakał – Basia czy ojciec – wydaje się proste, ale jego rozwiązanie wymaga uważnej analizy językowej i kontekstowej.

Tradycyjna interpretacja, utrwalona w powszechnej świadomości, sugeruje, że płakała Basia, mała dziewczynka, rozpaczająca nad losem ojczyzny. Ten obraz wzrusza, uosabiając niewinność i cierpienie narodu pozbawionego wolności. Kluczem do zrozumienia tego jest analiza słowa “zapłakana”. Obecna norma językowa jednoznacznie wskazuje, że przymiotnik “zapłakana” odnosi się do osoby żeńskiej. Forma “zapłakany” byłaby natomiast użyta w odniesieniu do mężczyzny. Zatem, gramatycznie rzecz biorąc, to Basia, a nie jej ojciec, jest opisywana jako doświadczająca silnych emocji, przepełniona smutkiem i żalem.

Warto jednak spojrzeć na ten obraz nieco szerzej. Chociaż gramatyka wskazuje na Basię jako nosicielkę płaczu, nie oznacza to, że ojciec pozostaje obojętny. Jego ból i smutek, choć nie wyrażony bezpośrednio formą “zapłakany”, są nieodłącznie związane z cierpieniem córki. Obraz dziewczynki, zapłakanej z tęsknoty za ojczyzną, jest potężnym symbolem narodowego cierpienia. Ojciec, widząc jej łzy, z pewnością również przeżywa głęboki smutek, jednak jego emocje są wyrażone pośrednio – poprzez współodczuwanie bólu dziecka i tęsknotę za utraconą wolnością.

Podsumowując, analiza językowa wskazuje, że to Basia jest “zapłakana”. Jednakże, pomijanie emocjonalnego zaangażowania ojca byłoby uproszczeniem. Pieśń ukazuje głębię wspólnego cierpienia – ojca i córki – symbolizującego tragedię całego narodu. Obraz zapłakanej Basi potęguje ten przekaz, stając się silnym i chwytającym za serce symbolem walki o niepodległość. Nie chodzi tylko o to, kto płakał, ale o to, dlaczego płakał, i co ten płacz oznacza w kontekście dziejów Polski.