Ile osób w Polsce jest w wieku produkcyjnym?

Polska w obliczu demograficznej rewolucji: Kurcząca się grupa w wieku produkcyjnym

Polska stoi u progu poważnej transformacji demograficznej, której skutki odczuje każdy aspekt naszego społeczeństwa, od rynku pracy po system emerytalny. Mimo że zmiany te są szeroko dyskutowane, warto przyjrzeć się bliżej szacunkowym danym i ich implikacjom, unikając powielania utartych frazesów.

Obecnie (artykuł pisany w październiku 2024) w Polsce żyje około 24,5 miliona osób w wieku produkcyjnym (18-64 lata dla mężczyzn i 18-60 lat dla kobiet). Liczba ta, choć nadal znacząca, z każdym rokiem maleje, co potwierdzają liczne prognozy demograficzne. Różne źródła, w tym prognozy GUS i Eurostatu, przewidują spadek liczby osób w wieku produkcyjnym do około 15 milionów w perspektywie kilku najbliższych dekad. Warto podkreślić, że ta liczba nie jest wartością statyczną i zależy od przyjętych założeń dotyczących m.in. wskaźnika dzietności, migracji i wydłużenia wieku emerytalnego.

Skąd tak drastyczny spadek? Przyczyn jest kilka, a każda z nich ma kluczowe znaczenie:

• Niż demograficzny: Pokolenie powojennego boomu demograficznego wchodzi w wiek poprodukcyjny, a młodsze pokolenia są mniej liczne. Niski wskaźnik dzietności utrzymujący się w Polsce od lat nie gwarantuje wystarczającej liczby nowych osób wchodzących na rynek pracy.
• Emigracja: Mimo poprawiającej się sytuacji gospodarczej, wielu Polaków, zwłaszcza młodych i wykształconych, decyduje się na wyjazd za granicę w poszukiwaniu lepszych warunków życia i pracy. Ta “drenaż mózgów” dodatkowo osłabia potencjał polskiego rynku pracy.
• Wydłużanie się życia: Paradoksalnie, postęp medycyny i poprawa warunków życia, skutkujące wydłużeniem życia, wpływają na zwiększenie liczby osób w wieku poprodukcyjnym, co z kolei zwiększa obciążenie ekonomiczne na pokolenie produkcyjne.

Jednocześnie prognozuje się, że liczba osób w wieku poprodukcyjnym wzrośnie do około 11 milionów. To dramatyczne przesunięcie w strukturze demograficznej stawia przed Polską szereg wyzwań:

• Kryzys na rynku pracy: Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym może prowadzić do niedoboru pracowników w wielu sektorach gospodarki, utrudniając rozwój przedsiębiorstw i ograniczając wzrost gospodarczy.
• Zagrożenie dla systemu emerytalnego: Coraz mniejsza liczba osób pracujących będzie musiała utrzymać rosnącą liczbę emerytów i rencistów, co stawia pod znakiem zapytania stabilność i wypłacalność systemu emerytalnego.
• Potrzeba reform: Konieczność reformy systemu emerytalnego, w tym podwyższenia wieku emerytalnego, zachęcania do dłuższej aktywności zawodowej i zwiększenia prywatnych oszczędności emerytalnych.
• Nowe technologie i automatyzacja: Wzrost znaczenia automatyzacji i robotyzacji procesów produkcyjnych jako sposób na złagodzenie skutków niedoboru siły roboczej.

Oczywiście, prognozy demograficzne to tylko przewidywania, a rzeczywistość może się różnić. Niemniej jednak, jasne jest, że Polska musi podjąć konkretne działania, aby złagodzić skutki negatywnych trendów demograficznych. Kluczowe jest inwestowanie w edukację, wspieranie dzietności, tworzenie atrakcyjnych warunków pracy dla młodych ludzi i zachęcanie do powrotu emigrantów. Tylko kompleksowe działania pozwolą nam sprostać wyzwaniom demograficznym i zapewnić przyszłość polskiej gospodarce i społeczeństwu.