Jakie markery na raka kości?

Markery raka kości: poza osteokalcyną

Osteokalcyna, marker obrotu kostnego, odzwierciedla zarówno procesy kościotworzenia, jak i resorpcji. Jej poziom w surowicy może być podwyższony w wielu schorzeniach kości, w tym w nowotworach, ale sam w sobie nie jest specyficznym markerem raka kości. Oznacza to, że podwyższony poziom osteokalcyny nie pozwala na postawienie diagnozy, a jedynie może wskazywać na konieczność dalszej diagnostyki. Jakie inne markery mogą być zatem pomocne w diagnozie raka kości?

Niestety, nie ma jednego, idealnego markera, który jednoznacznie wskazywałby na obecność nowotworu kości. Diagnostyka opiera się na kombinacji badań obrazowych (RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny), biopsji oraz analizie szeregu markerów, które, choć niespecyficzne, mogą dostarczyć cennych informacji. Wśród nich, poza osteokalcyną, warto zwrócić uwagę na:

• Fosfataza alkaliczna (ALP): Podobnie jak osteokalcyna, ALP jest markerem obrotu kostnego. Jej poziom wzrasta w przypadku przerzutów nowotworowych do kości oraz w niektórych pierwotnych nowotworach kości, takich jak kostniakomięsak. Należy jednak pamiętać, że ALP jest również obecna w innych tkankach, np. w wątrobie, a jej podwyższony poziom może wynikać z innych schorzeń.

• Fosfataza alkaliczna swoista dla kości (BAP): Jest to izoforma ALP, produkowana głównie przez osteoblasty. BAP charakteryzuje się większą specyficznością dla tkanki kostnej niż całkowita ALP, co czyni ją potencjalnie lepszym markerem w diagnostyce nowotworów kości.

• Deoksypirydynolina (DPD) i telopeptyd kolagenu typu I w moczu (CTX): Są to markery resorpcji kości. Ich podwyższony poziom może wskazywać na nasiloną degradację kości, co obserwuje się m.in. w przypadku przerzutów nowotworowych do kości.

• Białko związane z parathormonem (PTHrP): Niektóre nowotwory, zwłaszcza rak płuc, mogą produkować PTHrP, który zwiększa poziom wapnia we krwi i może prowadzić do rozpadu kości. Oznaczenie PTHrP może być pomocne w diagnostyce przerzutów nowotworowych do kości.

• Czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF): VEGF odgrywa kluczową rolę w angiogenezie, czyli tworzeniu nowych naczyń krwionośnych. Nowotwory kości charakteryzują się intensywną angiogenezą, co przekłada się na podwyższony poziom VEGF. Marker ten może być przydatny w monitorowaniu przebiegu choroby i skuteczności terapii.

Należy podkreślić, że żaden z wymienionych markerów nie jest samodzielnym testem diagnostycznym na raka kości. Interpretacja wyników powinna odbywać się w kontekście objawów klinicznych, badań obrazowych oraz biopsji. Decyzję o dalszym postępowaniu zawsze podejmuje lekarz na podstawie całościowej oceny stanu pacjenta. Badania markerów mogą być pomocne w monitorowaniu przebiegu choroby, ocenie skuteczności leczenia oraz wykrywaniu wczesnych oznak nawrotu choroby.

#Diagnostyka Raka #Markery Nowotworu #Rak Kości