Jakie są dwie teorie inteligencji emocjonalnej?

Dwa Oblicza Inteligencji Emocjonalnej: Zdolności vs. Osobowość

Inteligencja emocjonalna (IE) od lat fascynuje naukowców i opinię publiczną, obiecując klucz do sukcesu w życiu osobistym i zawodowym. Jednak pod tym szerokim terminem kryją się różne interpretacje i modele. Dwa najbardziej wpływowe podejścia to model zdolnościowy oraz model mieszany, które różnią się fundamentalnie w sposobie definiowania i pomiaru IE.

Model zdolnościowy, stworzony przez Petera Saloveya i Johna Mayera, postrzega IE jako zestaw specyficznych zdolności poznawczych związanych z przetwarzaniem informacji o emocjach. Analogicznie do inteligencji kognitywnej, model ten skupia się na tym, jak sprawnie jednostka rozpoznaje, rozumie, wykorzystuje i zarządza emocjami własnymi i innych. Osoby o wysokiej IE według tego modelu potrafią precyzyjnie identyfikować emocje wyrażane w mimice, głosie czy postawie ciała, rozumieją, jak emocje wpływają na myślenie i zachowanie, a także potrafią świadomie wykorzystywać emocje do wspierania procesów poznawczych, np. rozwiązywania problemów czy podejmowania decyzji. Pomiar IE w modelu zdolnościowym odbywa się za pomocą testów sprawdzających umiejętności w zakresie przetwarzania informacji emocjonalnych – podobnie jak testy IQ mierzą zdolności kognitywne.

Z kolei model mieszany, którego prekursorem jest Reuven Bar-On, przyjmuje szerszą perspektywę, integrując kompetencje emocjonalne z cechami osobowości i umiejętnościami społecznymi. W tym ujęciu IE to nie tylko zdolność przetwarzania informacji emocjonalnych, ale również zbiór atrybutów osobistych, takich jak optymizm, empatia, asertywność czy umiejętność budowania relacji. Model mieszany kładzie nacisk na adaptacyjny charakter IE, czyli na to, jak radzimy sobie z wyzwaniami i stresem w życiu codziennym. Pomiar IE w modelu mieszanym opiera się na samoopisowych kwestionariuszach, które badają subiektywne odczucia i przekonania na temat własnych kompetencji emocjonalnych i społecznych.

Różnice między tymi dwoma podejściami mają istotne implikacje dla badania i praktycznego wykorzystania IE. Model zdolnościowy oferuje bardziej precyzyjną i obiektywną definicję, pozwalającą na rzetelny pomiar specyficznych zdolności emocjonalnych. Model mieszany z kolei, obejmując szerszy zakres kompetencji, dostarcza holistycznego obrazu funkcjonowania jednostki w sferze emocjonalno-społecznej. Wybór odpowiedniego modelu zależy od celu badania lub interwencji. W niektórych kontekstach, np. w selekcji pracowników, ważniejsze mogą być specyficzne zdolności emocjonalne, podczas gdy w innych, np. w rozwoju osobistym, istotniejsze mogą być ogólne kompetencje emocjonalno-społeczne.

#Dwie Teorie #Inteligencja Emocjonalna #Model Inteligencji