Jak zbadać czy mam krztusiec?

Jak rozpoznać i zbadać, czy mam krztusiec?

Krztusiec, choć kojarzony głównie z chorobą wieku dziecięcego, może dotknąć również osoby dorosłe, u których przebiega często nietypowo i jest trudny do zdiagnozowania. Charakterystyczny, napadowy kaszel nie zawsze występuje, co utrudnia rozpoznanie i prowadzi do zakażania kolejnych osób, w tym niemowląt, dla których krztusiec stanowi poważne zagrożenie. Jak więc rozpoznać i zbadać, czy mamy do czynienia z krztuścem?

Pierwszym krokiem jest obserwacja objawów. Oprócz klasycznego, napadowego kaszlu z charakterystycznym “reprise” (świszczącym wdechem), mogą pojawić się:

• Katar: Często jest pierwszym objawem, przypominającym zwykłe przeziębienie.
• Łzawienie oczu: Towarzyszy ono często napadom kaszlu.
• Gorączka: Zwykle jest niewielka lub nie występuje wcale, szczególnie u dorosłych.
• Zaczerwienienie twarzy: Występuje podczas napadów kaszlu, spowodowane wysiłkiem.
• Wymioty: Mogą występować po napadach kaszlu.
• Bezdech: Szczególnie niebezpieczny u niemowląt.

Należy pamiętać, że u dorosłych objawy krztuśca mogą być atypowe i przypominać przewlekłe zapalenie oskrzeli. Długotrwały kaszel, utrzymujący się przez kilka tygodni, powinien skłonić do wizyty u lekarza i wykonania badań w kierunku krztuśca.

Kluczowe w diagnostyce krztuśca jest badanie serologiczne. Nie opiera się ono na pojedynczym wyniku, ale na dynamice zmian poziomu przeciwciał. Badanie polega na oznaczeniu stężenia przeciwciał klasy IgG, IgA i IgM przeciwko toksynie krztuścowej (PT) i hemaglutyninie włókienkowej (FHA). Najważniejsze jest porównanie wyników dwóch badań: pierwszego, wykonanego w początkowej fazie choroby (idealnie w pierwszym tygodniu objawów), oraz drugiego, wykonanego po 2-4 tygodniach. Znaczny wzrost poziomu przeciwciał, szczególnie IgG, w drugim badaniu wskazuje na aktualne zakażenie krztuścem.

Dodatkowo, w niektórych przypadkach lekarz może zlecić badanie wymazu z nosogardzieli metodą PCR. Pozwala ono na wykrycie DNA bakterii Bordetella pertussis, wywołującej krztusiec. Badanie to jest najbardziej czułe w pierwszych tygodniach choroby.

Podsumowując, diagnostyka krztuśca wymaga uwagi i współpracy z lekarzem. Nie lekceważmy długotrwałego kaszlu, szczególnie jeśli w otoczeniu przebywają niemowlęta. Pamiętajmy, że wczesne rozpoznanie i leczenie krztuśca pozwala ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby i minimalizować ryzyko powikłań.