Jak sprawdzić wysoki kortyzol?

Wysoki Kortyzol: Jak Go Sprawdzić i Co To Oznacza?

Kortyzol, często nazywany hormonem stresu, pełni w naszym organizmie szereg kluczowych funkcji. Reguluje poziom glukozy we krwi, ciśnienie, wspiera system immunologiczny i wpływa na gospodarkę elektrolitową. Jednak, gdy jego poziom staje się chronicznie podwyższony, może to prowadzić do szeregu nieprzyjemnych, a nawet poważnych problemów zdrowotnych. Jak więc sprawdzić, czy kortyzol jest za wysoki i jakie kroki podjąć?

Kiedy Zastanowić Się Nad Badaniem Kortyzolu?

Zanim przejdziemy do metod diagnostycznych, warto zwrócić uwagę na objawy, które mogą sugerować nadmierną produkcję kortyzolu. Należą do nich:

• Przyrost masy ciała, zwłaszcza w okolicach brzucha i szyi: Charakterystyczna sylwetka “twarzy księżyca” i “bawolego karku” powinna wzbudzić czujność.
• Osłabienie mięśni i łatwe męczenie się: Nawet proste czynności stają się wyzwaniem.
• Problemy skórne: Trądzik, cienka skóra, rozstępy (zwłaszcza czerwone lub fioletowe), nadmierne owłosienie (hirsutyzm) u kobiet.
• Podwyższone ciśnienie krwi i poziom cukru we krwi: Długotrwałe podwyższenie tych parametrów może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
• Zaburzenia nastroju: Depresja, lęki, drażliwość.
• Problemy z koncentracją i pamięcią: Utrudnione skupienie uwagi i zapominanie o ważnych rzeczach.
• Zaburzenia snu: Trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu.
• U kobiet – nieregularne miesiączki.

Jeśli doświadczasz kilku z wymienionych objawów, warto skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania.

Jak Sprawdzić Poziom Kortyzolu?

Podstawowym narzędziem w diagnostyce nadczynności kory nadnerczy (hiperkortyzolemii) jest oznaczenie poziomu kortyzolu. Najczęściej stosuje się dwa rodzaje badań:

• Badanie kortyzolu we krwi: To najprostsza i najczęściej wykonywana metoda. Pobiera się próbkę krwi, zazwyczaj rano, ponieważ poziom kortyzolu wykazuje dobowy rytm – jest najwyższy rano i stopniowo spada w ciągu dnia. Ważne jest, aby przed badaniem unikać stresu i wysiłku fizycznego, ponieważ mogą one wpłynąć na wynik. Lekarz może zlecić więcej niż jedno badanie, aby upewnić się, że wynik jest miarodajny i uwzględnić naturalne wahania.
• Dobowa zbiórka moczu na kortyzol: Mierzy całkowitą ilość kortyzolu wydalaną z moczem w ciągu 24 godzin. To badanie pozwala na ocenę średniego poziomu kortyzolu w organizmie. Pacjent zbiera cały mocz w ciągu doby do specjalnego pojemnika, a następnie próbka jest przekazywana do laboratorium.

Co Dalej, Gdy Kortyzol Jest Podwyższony?

Podwyższony poziom kortyzolu w badaniu krwi lub moczu nie zawsze oznacza od razu poważną chorobę. Czasem jest to reakcja na stres, leki (np. sterydy) lub choroby, które zwiększają jego wydzielanie. Dlatego lekarz, w oparciu o wyniki badań i obraz kliniczny, może zlecić dodatkowe testy diagnostyczne, aby ustalić przyczynę problemu. Mogą to być:

• Test hamowania deksametazonem (Dexamethasone Suppression Test – DST): Ocenia, czy nadnercza reagują na podanie syntetycznego kortykosteroidu (deksametazonu).
• Oznaczenie ACTH (hormonu adrenokortykotropowego): Pozwala ocenić, czy przyczyną nadmiernej produkcji kortyzolu jest problem w przysadce mózgowej (która wydziela ACTH) czy bezpośrednio w nadnerczach.
• Badania obrazowe (MRI przysadki mózgowej, CT nadnerczy): Pomagają zlokalizować ewentualne guzy, które mogą być odpowiedzialne za nadprodukcję hormonów.

Podsumowanie

Wysoki kortyzol może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Jeżeli podejrzewasz u siebie nadczynność kory nadnerczy, skonsultuj się z lekarzem. Wykonanie odpowiednich badań, takich jak oznaczenie poziomu kortyzolu we krwi, pomoże w postawieniu diagnozy i wdrożeniu odpowiedniego leczenia. Pamiętaj, że wczesne wykrycie problemu i odpowiednie leczenie mogą zapobiec poważnym powikłaniom.