Co reguluje skurcze serca?

Tajemniczy dyrygent: jak serce wie, kiedy bić?

Serce, nieustannie pracujący motor naszego organizmu, bije rytmicznie, precyzyjnie pompując krew do najdalszych zakątków ciała. Ta precyzja nie jest dziełem przypadku, a efektem działania złożonego i fascynującego systemu – układu bodźcowo-przewodzącego. To on, niczym niewidzialny dyrygent, koordynuje skurcze przedsionków i komór, zapewniając harmonijną pracę serca. Ale jak dokładnie działa ten wewnętrzny metronom?

O ile wiemy, że układ bodźcowo-przewodzący generuje i rozprowadza impulsy elektryczne, warto przyjrzeć się bliżej jego strukturze i mechanizmom regulującym jego działanie. Kluczową rolę odgrywają tutaj wyspecjalizowane komórki, tworzące sieć przypominającą elektryczne okablowanie serca.

Centralnym punktem tego układu jest węzeł zatokowo-przedsionkowy (SA), zwany naturalnym rozrusznikiem serca. To właśnie tutaj, w prawym przedsionku, powstają impulsy elektryczne, które inicjują każdy skurcz. Węzeł SA samoczynnie generuje impulsy z określoną częstotliwością, wpływając na tempo bicia serca.

Dalej impuls elektryczny wędruje przez przedsionki, powodując ich skurcz, a następnie dociera do węzła przedsionkowo-komorowego (AV), położonego na granicy przedsionków i komór. Węzeł AV pełni funkcję swoistej “bramy”, opóźniając przewodzenie impulsu, co pozwala na pełne napełnienie komór krwią przed ich skurczem.

Po opuszczeniu węzła AV, impuls przemieszcza się wzdłuż pęczka Hisa i jego rozgałęzień, zwanych włóknami Purkinjego, rozprowadzając się po całej masie mięśniowej komór. To precyzyjne rozprowadzenie impulsu zapewnia skoordynowany skurcz komór, wyrzucający krew do tętnic.

Choć węzeł SA jest głównym “dyrygentem”, tempo bicia serca nie jest stałe i podlega regulacji. W proces ten zaangażowany jest autonomiczny układ nerwowy, składający się z układu współczulnego i przywspółczulnego. Układ współczulny, aktywowany w sytuacjach stresowych, przyspiesza bicie serca, zaś układ przywspółczulny działa antagonistycznie, zwalniając jego pracę i promując stan relaksu.

Dodatkowo na częstotliwość skurczów serca wpływają hormony, takie jak adrenalina, oraz czynniki zewnętrzne, np. temperatura, wysiłek fizyczny czy poziom elektrolitów we krwi.

Zrozumienie działania układu bodźcowo-przewodzącego i czynników regulujących jego pracę jest kluczowe dla diagnozowania i leczenia zaburzeń rytmu serca, takich jak arytmie. Dzięki postępom medycyny możliwe jest monitorowanie i korygowanie nieprawidłowości w przewodzeniu impulsów, zapewniając prawidłową pracę tego niezwykle ważnego organu.

#Regulacja #Serce #Skurcze Serca