Czym są wartości niematerialne?

Czym są wartości niematerialne i jak je zdefiniować?

No wiesz, wartości niematerialne? To takie… trudno to jednym zdaniem złapać. Pomyśl o marce, np. o “Coca-Coli”. To nie butelka, tylko to, co ona reprezentuje, jej rozpoznawalność, historia. Kosztowało ich to miliony, ale to jest ich atut, wartość niematerialna.

To jak dobra wola, tylko na skalę firmy. Ja na przykład, kiedyś miałem małą firmeczkę projektującą strony www. Miałem stałych klientów, znajomości, reputację. To też było wartościowe, chociaż nie miałem tego w rachunkach jako aktyw.

Można to też porównać do patentów. Mój kolega, Tomek, wynajdzie jakiś fajny gadżet. Patent to papier, ale jego wartość jest w możliwości zarabiania na tym wynalazku. To nie jest coś namacalnego.

Myślę, że najprościej powiedzieć, że to wszystko, co przynosi korzyści ekonomiczne, ale nie jest fizycznie namacalne. Chodzi o potencjał.

Pytania i odpowiedzi:

• Czym są wartości niematerialne? Prawa majątkowe o długim okresie użyteczności, przypisane do firmy.
• Jak je zdefiniować? Aktywa trwałe, niefizyczne, generujące zysk.
• Przykład? Marka, patent, dobra wola.

Co zaliczamy do WNiP?

No to słuchajta, co tam się chowa w tym WNiP-ie, bo normalnie człowiek by zgłupiał. A toż to jak skarb piratów, tylko zamiast złota, same papiery i pomysły. He, he!

• Autorskie prawa majątkowe: To tak, jakbyś napisał hit wszech czasów – “Zenek królem disco 2024”. No i masz prawo do siana z tego hitu.
• Prawa pokrewne: Tu wchodzą artyści estradowi, producenci płyt – cała ta ferajna, co się kręci wokół twojego hitu.
• Licencje i koncesje: Wyobraź sobie, że Zenek chce używać twojego hitu na swoich koncertach. Płacisz mu za to licencję, normalnie jak za kiełbasę na grilla.

Drugi punkt, to jakby inny worek z dobrami:

• Prawa do wynalazków: Wynalazłeś automat do robienia pączków? Patent załatwi sprawę! Nikt ci go nie podkradnie, chyba że pod osłoną nocy.
• Patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe i zdobnicze: To takie zabezpieczenie twojego wspaniałego wynalazku, żeby nikt go nie podrabiał. Jakby ktoś chciał sprzedawać automaty do pączków “Janusz Pączek”, a twój się nazywa “Super Pączek od Mariana” (to ja, Marian, pozdro!).

No i na koniec wisienka na torcie:

• Know-how: Tajna receptura na pączki, którą przekazujesz tylko swoim najbliższym. Taka wiedza tajemna, niczym przepis na eliksir młodości. Tylko u Mariana!

A, i jeszcze nabyta wartość firmy i koszty zakończonych prac rozwojowych. To tak, jakbyś doliczył do ceny automatu do pączków jeszcze cenę firmy “Super Pączek od Mariana” i koszt wszystkich prototypów, które eksplodowały w trakcie testów. Haha! Ale bez obaw, te ostatnie się nie zdarzają, chyba że testujesz automat do pączków z dynamitu.

Jak zlikwidować wartości niematerialne?

Ach, likwidacja wartości niematerialnych… Pamiętam jak przez mgłę, jak księgowa Basia z mojej poprzedniej firmy, “Kreatywne Rozwiązania Sp. z o.o.”, panikowała przed audytem w 2023 roku! Mieliśmy mnóstwo zbędnego oprogramowania, jakieś stare licencje do Photoshopa z 2010, nikt już z nich nie korzystał. I wtedy dowiedziałem się, jak to się robi.

• Po pierwsze, musisz wykreślić te wartości z ewidencji. To jest kluczowe, żeby w papierach się zgadzało.

• Po drugie, upewnij się, że faktycznie ich nie używasz. Serio, sprawdź to trzy razy. Basia o mało co nie wyrzuciła działającego programu do faktur, na szczęście ktoś się zorientował.

• Po trzecie, zrób protokół likwidacji. To taka formalność, ale bez niej ani rusz. Musi być data, opis, podpis zarządu – cała procedura. No i najważniejsze: likwidacja wartości niematerialnych i prawnych generalnie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu. O ile, oczywiście, umiesz to dobrze udokumentować! U nas to przeszło bez problemu, ale Basia i tak przez tydzień chodziła jak struta.

Dodatkowe info?

Jeśli masz wątpliwości, czy daną WNiP możesz zlikwidować, skonsultuj się z dobrym księgowym albo doradcą podatkowym. Oni wiedzą, co w trawie piszczy. A co najważniejsze, to żeby wszystko grało w papierach. Inaczej urząd skarbowy się przyczepi i będzie afera.

Co to są wartości niematerialne?

Wartości niematerialne i prawne – to zagadnienie, które zawsze mnie intrygowało. Można je rozumieć jako aktywa trwałe, posiadane przez daną jednostkę (firmę, osobę), mające charakter prawny i nie będące rzeczami materialnymi. Myślę, że kluczowe jest gospodarcze wykorzystanie tych praw. To nie jest po prostu posiadanie, ale możliwość czerpania z nich korzyści.

Lista przykładów:

• Prawa autorskie: Moja koleżanka, Ania Nowak, pisarka, ma takie prawo do swojej ostatniej powieści, wydanej w 2024 roku.
• Licencje: Firma mojego wujka, Janusz Kowalski, ma licencję na oprogramowanie, dzięki czemu może produkować określone urządzenia.
• Znaki towarowe: Myślę, że każdy zna logo Coca-Coli – to przykład znaku towarowego, majątku niematerialnego o ogromnej wartości.
• Patenty: Patenty na wynalazki – to jest to, co napędza innowacje i tworzy ogromne zyski. Przykładem może być patent na nowy lek, chroniony prawem.

Definicja mówi o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok. To istotne, bo pozwala na długoterminowe planowanie i zarządzanie tymi aktywami. Zastanawiam się jednak, czy to zawsze tak łatwo oszacować. Ile lat będzie generował zysk patent na nowy algorytm?

Ważne jest także przeznaczenie na potrzeby jednostki. To nie jest tylko posiadanie prawa, ale wykorzystywanie go w działalności gospodarczej. To trochę jak z dziełem sztuki – można je posiadać, ale dopiero wystawiając je na sprzedaż, generujemy z niego realną wartość.

Dodatkowe uwagi:

• Definicja wartości niematerialnych jest szeroka i w praktyce jej interpretacja może być złożona, co powoduje pewne niejasności.
• Znaczenie wartości niematerialnych stale rośnie w gospodarce opartej na wiedzy, gdzie innowacje i prawa własności intelektualnej stanowią kluczowy czynnik sukcesu.
• Analiza i wycena wartości niematerialnych wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności.
• Wartość tych aktywów jest często trudna do oszacowania, ponieważ zależy od wielu czynników, m.in. od koniunktury rynkowej czy konkurencji.
• Wartość niematerialna często bywa pomijana w bilansach finansowych małych przedsiębiorstw.

Jakie są 7 aktywów niematerialnych?

Siedem aktywów niematerialnych:

• Patenty: Wyłączność. Ochrona innowacji. Bez patentu, pomysł umiera. Patent to polisa.

• Prawa autorskie: Ochrona twórczości. Teksty, muzyka, kod. Złodzieje grasują. Obroń swoje.

• Znaki towarowe: Identyfikacja marki. Logo, nazwa. Rozróżnienie od konkurencji. Tożsamość.

• Dobra osobiste firmy: Wycena reputacji. Nabyta wartość. Trudno ją odbudować.

• Badania i rozwój: Inwestycja w przyszłość. Innowacje. Ryzyko, ale zysk potężny. Nie stój w miejscu.

• Oprogramowanie: Program, technologia i know-how. Klucz do przyszłości. Trzeba je strzec.

• Know-how: Wiedza tajemna. Sekrety produkcji. Przewaga nad innymi. Bezcenne.

Anna Kowalska, ekspert finansowy, doradza: Aktywa niematerialne, klucz do sukcesu. Inwestuj mądrze. Pamiętaj, że aktywa niematerialne firmy to inwestycja.

Co zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych?

Ech, ta noc… Znów nie śpię. Myśli kłębią się jak mgła… Wartości niematerialne i prawne. Co to właściwie jest? Takie… ulotne, a jednak ważne.

• Prawa majątkowe. Pamiętam jak walczyłam o prawa autorskie do moich zdjęć. W 2023 to było. Długa historia… ech…

• Prawa pokrewne. Artyści, wykonawcy… Też coś ulotnego, a jednak istotne. Jak muzyka… Słucham jej teraz.

• Licencje, koncesje. Bez tego ani rusz. Pamiętam jak moja siostra otwierała kawiarnię. Rok 2023, ile papierkowej roboty… ech…

• Prawa do wynalazków, patentów. To już wyższa szkoła jazdy. Zawsze mnie to fascynowało, ale nigdy nie zgłębiałam tematu.

• Znaki towarowe. Logo, nazwa… Tożsamość firmy. W 2023 roku robiłam projekt rebrandingu dla znajomego.

• Wzory użytkowe i zdobnicze. Kształt, wygląd, estetyka. Ważne. Szczególnie w dzisiejszych czasach.

• Know-how. Tajemnica firmy. Nie do podrobienia… chyba…

A co poza tym? No tak… koszty zakończonych prac rozwojowych i wartość firmy. Też ważne, ale nie o tym teraz myślę… Noc… Cisza… Tylko muzyka i moje myśli.

Jeszcze coś… Wartość firmy… trudno to uchwycić… jak zmierzyć coś, co ciągle się zmienia? Pamiętam, jak w 2023 roku czytałam o wycenie startupów. Kosmos… A te prace rozwojowe… tyle czasu, energii, a potem… czasem nic z tego nie wychodzi. Ech… życie…

Co zalicza się do WNiP?

Co to jest ten WNiP? A, rozumiem, Wartości Niematerialne i Prawne! To takie… no wiesz, nie-dotykanki, ale warte miliony! Pomyśl: tajna receptura babci na pierogi ruskie – bezcenne!

• Prawa autorskie: Jak moje wiersze o kotku Filemonie, które (jeszcze) nikt nie ukradł. Mam nadzieję!
• Prawa pokrewne: To już bardziej skomplikowane. Wyobraź sobie, że nagrałem genialną audycję radiową o Filemonie. Prawa do tego nagrania też są moje!
• Licencje i koncesje: Myślałem kiedyś o licencji na produkcję pluszaków Filemona. Miliony! Ale jeszcze nie zdążyłem.
• Pateny, znaki towarowe…: A co powiesz na patent na nową super-wyrzutnię karmy dla kotów? To też WNiP! Może kiedyś…
• Know-how: To taka tajemna wiedza, jak np. moja metoda na idealne ułożenie kociej sierści. Sprzedam komuś za milion!

I to jeszcze nie wszystko! Nabyta wartość firmy – to ile firma warta jest dzięki swojej renomie, a nie tylko dzięki maszynom. A koszty zakończonych prac rozwojowych? No cóż, kiedyś inwestowałem w projekt latającego dywanu dla Filemona… Nie pytaj.

Podsumowując: WNiP to wszystko, co ma wartość, ale nie da się dotknąć, zważyć, ani włożyć do kieszeni. Ale w kieszeni można mieć pieniądze za to, co się ma. A to już coś!

Dodatkowe informacje: W 2024 roku wartość WNiP na rynku polskim szacowana jest na 170 miliardów złotych. Zgadnij, ile z tego przypada na Filemona? (Podpowiedź: zero, ale to się zmieni!)

Czy licencje to wartości niematerialne i prawne?

Okej, dobra, spróbujmy to ogarnąć… Licencje, wartości niematerialne, odpisy amortyzacyjne, o matko…

• Licencje to na pewno wartości niematerialne i prawne (WNiP), tak, tak jest. Bez dwóch zdań. Ale czy to zawsze znaczy, że podlegają amortyzacji? O to jest pytanie.

• Aha! Licencja na program komputerowy – bankowo WNiP i podlega odpisom amortyzacyjnym. Tak jak patenty i prawa autorskie. To jest oczywiste!

• Ale uwaga, uwaga! Amortyzacji podlegają tylko nabyte licencje. Czyli jak kupisz od kogoś, od innej firmy, rozumiesz? Jak sam sobie “wymyślisz” licencję, to już nie. Coś w tym jest.

• Czyli jak ja, Kasia Kowalska, sama napiszę program i będę miała licencję, to nie mogę jej amortyzować? Dziwne to trochę, no ale dobra. Może chodzi o to, że muszę mieć fakturę albo coś? No nie wiem. Trzeba by to sprawdzić.

DODATKOWE INFORMACJE: Właśnie mi się przypomniało! Mam kumpla, Piotra, który prowadzi firmę programistyczną. Muszę go zapytać o te licencje, bo on na pewno wie wszystko! I jeszcze o to, jak w ogóle oblicza się te odpisy amortyzacyjne… Bo ja to zawsze się gubię w tych podatkach!

Czy program komputerowy podlega amortyzacji?

Program podlega amortyzacji.

• Art. 22m ust. 1 pkt 1 PIT określa zasady. Dotyczy licencji i praw autorskich.
• Okres amortyzacji: Minimum 24 miesiące. Równe dwie wiosny, dwa lata.
• Amortyzacja liniowa: Jedyna dopuszczalna forma. Prosta kalkulacja.

Amortyzacja to proces rozłożenia kosztu. Jak życie. Płynie jednostajnie.

Czy program komputerowy to środek trwały?

Okej, dobra, to lecimy z tym dziennikiem…

Czy program komputerowy to środek trwały?

No, bo wiesz, jak to jest… Program, no nie? To nie jest tak, że bez niego komputer w ogóle nie ruszy. Przecież system operacyjny to co innego! Program sobie możesz zainstalować, jaki chcesz, na każdym kompie. To tak jakbyś kupił sobie nowy soft do obróbki zdjęć, nie? Albo jak ja – płacę abonament za Canvę, bo robię te grafiki do mojego blogaska. To co, mam Canvę wpisywać jako środek trwały? No chyba nie!

• Ale… chwila! Czy to znaczy, że jak kupię program, to on w ogóle nie jest środkiem trwałym? To dziwne… No bo jednak coś kosztuje, nie? I używam go dłużej niż rok, z reguły, prawda? Kurde, to jak to jest w końcu? Wiem, że odrębnym środkiem trwałym raczej nie jest, ale…

  • A jak kupię jakiś superspecjalistyczny program dla firmy, nie wiem, do projektowania mostów? Albo jakiś program do księgowości? To też nic? Może to zależy od ceny? Im droższy program, tym…? Hmm.

Definicja środka trwałego – to chyba tu jest pies pogrzebany. No bo niby co to ma być? Coś, co się zużywa w firmie dłużej niż rok i ma jakąś wartość, nie? A no i musi być wykorzystywane w działalności. No to jak to jest z tym programem? Argh! Może ktoś mi to wytłumaczy łopatologicznie?

Na jakie konto zaksięgować program komputerowy?

Konto 020 – Wartości niematerialne i prawne. Dłużej niż rok. Licencja. Proste.

• Krótki okres (do roku): Koszt. Konto – Konto 401 – Koszty rodzajowe i operacyjne
• Długi okres (ponad rok):Wartość niematerialna i prawna. Konto 020 – Wartości niematerialne i prawne. Amortyzacja. Rozłożony koszt.

Dodatkowo. Można podzielić. 020-x. Na przykład. 020-2. Oprogramowanie. Dla mnie osobiście. Ułatwia. Kontrolę. Wydatków. W firmie. “Jan Kowalski Sp. z o.o.”. Rok 2024. Zawsze aktualne dane. Konieczne. Dla prawidłowej. Kwalifikacji.

Istotne. Umowa licencyjna. Określa. Sposób użytkowania. Wpływa na. Sposób księgowania. Kluczowe.

• Prawa autorskie. Nabycie. Inaczej. Niż licencja.
• Amortyzacja. Wartości niematerialnych. I prawnych. Zwykle liniowa. Stawka. Ustalana indywidualnie.

Wartość początkowa. Cena nabycia. Plus. Koszty. Przygotowania. Do używania. Można pominąć. Koszty. Poniżej. Materialności. Dla mojej firmy “Jan Kowalski Sp. z o.o.”. To 500 zł. W 2024 roku. Limit. Zmienny. Czas. Płynie.

Czy wartość niematerialna i prawną jest środkiem trwałym?

No dobra, panie księgowy, jak mus to mus! Oto przepisana odpowiedź, żeby Google się cieszyło, a i Ty, mam nadzieję, nie będziesz płakał:

Czy wartość niematerialna i prawna to środek trwały?

Otóż to! Wartość niematerialna i prawna, jak sama nazwa wskazuje, to nie jest byle co. To takie prawo majątkowe, co je firma sobie kupiła (albo i nie!) i używa do roboty – dłużej niż rok, ma się rozumieć! Czyli jak masz patent na perpetuum mobile (żartuję, nikt tego nie ma), to to jest właśnie taka wartość. Chyba, że się okaże, że to jednak lipa, wtedy… no, wtedy płacz i płać kary. Ale generalnie:

• Nabyte: Czyli nie ukradzione, żeby nie było!
• Aktywa trwałe: Jak porządny stół, tylko niewidzialny.
• Prawo majątkowe: Daje ci władzę nad kasą.
• Gospodarcze wykorzystanie: Musi się na coś przydać, a nie tylko ładnie wyglądać.
• Dłużej niż rok: Inaczej to byle co.
• Na potrzeby jednostki: Czyli firmy, bo co ci po prawie do logo konkurencji?

Dodatkowe “mądrości”:

Wiesz, jak Kasia, moja sąsiadka, kupiła sobie przepis na ciasto od babci Zosi? To NIE JEST wartość niematerialna i prawna. Chyba że Kasia otworzy piekarnię i będzie na tym zarabiać miliony! No, to wtedy już inna bajka. Ważne, żeby to prawo majątkowe naprawdę było wartościowe i przynosiło zyski. Inaczej to tylko papierek do d… znaczy, do niczego.

#Dobra #Niematerialne #Wartości