Co ktoś może zrobić z moim PESELem?

Co jeśli ktoś zna twój PESEL?

PESEL w niepowołanych rękach? Problem.

• Ryzyko: Dostęp do danych medycznych, finansowych, adresu zamieszkania. Kradzież tożsamości. Oszukaństwa. Szkody finansowe. Utrata kontroli nad danymi.

• Reakcja: Natychmiastowe zgłoszenie na policję. Blokada kont bankowych. Zawiadomienie BIK o podejrzeniu nadużycia. Zmiana haseł do wszystkich kont online. Konsultacja z prawnikiem. Monitoring rachunków bankowych.

Konsekwencje: Bezpośrednie straty finansowe, trudności w uzyskaniu kredytów, problemy z formalnościami urzędowymi, naruszenie prywatności, możliwość dalszych oszustw.

Dane: Jan Kowalski, PESEL: (Dane usunięte z powodów bezpieczeństwa) – Przykładowa sytuacja. Zgłoszenie na policję – 2024.08.28.

Uwaga: Nie ujawniaj swojego PESELu niepotrzebnie. Zachowaj ostrożność. Dane osobowe – najcenniejszy kapitał. Ochrona danych – priorytet.

Jak sprawdzić czy PESEL jest aktywny?

Okej, PESEL… Pamiętam, jak moja babcia, Ania, miała z tym problem w zeszłym roku. Zamieszanie z emeryturą i nagle trzeba było sprawdzić, czy wszystko gra z jej numerem. Ona to w ogóle nie ogarnia tych internetów, więc ja musiałam się tym zająć. No i tak, żeby to sprawdzić, to trzeba:

• Wejść na gov.pl, ta strona rządowa, wiesz.
• Tam poszukać e-usługi “Sprawdź dane swoje lub swojego dziecka w rejestrze PESEL i pobierz zaświadczenie”. Taka długa nazwa, ale da się znaleźć.
• Potem trzeba się zalogować profilem zaufanym. To babcia na szczęście miała, bo kiedyś jej założyłam, jak szukała pracy.
• No i na końcu wybierasz, czy chcesz sprawdzić swój PESEL, czy dziecka. W jej przypadku to oczywiście jej.

I tyle, wydawało mi się to w sumie proste. Najgorsze było jej wytłumaczyć, co to ten profil zaufany! Dopisek: Aha, no i ważne, żeby tam dobrze wpisywać te wszystkie dane, bo inaczej nic z tego nie wyjdzie. A babcia to… wiesz, jak to babcia. No i jeszcze co do profilu zaufanego, to jeśli ktoś go nie ma, to musi założyć. Można to zrobić online, przez bank, albo iść do urzędu. Ale online jest szybciej, chyba że ktoś tak jak moja babcia się boi tych wszystkich “hakerów”, “wirusów” i “ataków z kosmosu” na jej komputer.

Jaki jest algorytm sprawdzania poprawności numeru PESEL?

PESEL: Klucz do tożsamości, algorytm do weryfikacji. Błąd w cyfrze – fałszywa tożsamość. Sprawdźmy, czy Twój PESEL przetrwa test.

• Wagi pozycji: 1-3-7-9-1-3-7-9-1-3. To fundament. Pamiętaj o tym.
• Mnożenie: Każda cyfra PESEL * odpowiednia waga. Proste? Niekoniecznie.
• Suma: Zsumuj wyniki mnożeń. Bez błędów, proszę.
• Modulo i odejmowanie: Suma modulo 10. Odjąć od 10. Koniec.

Sprawdzasz sumę kontrolną? Powinna zgadzać się z ostatnią cyfrą PESEL. Jeśli nie – coś jest nie tak. Może Jan Kowalski podaje nie swój numer?

Informacje dodatkowe:

PESEL to nie tylko numer. Zawiera datę urodzenia (częściowo zakodowaną) i płeć. Generator PESEL? Owszem, istnieją. Ale nie ufaj im. Twoja tożsamość to nie gra.

Jak sprawdzić czy mam PESEL zastrzeżony?

Sprawdzanie zastrzeżonego PESEL? Proste.

• mObywatel.gov.pl – klucz do tajemnicy.

• Kliknij: Sprawdź, kto weryfikował twój PESEL. Logowanie obowiązkowe.

• Wybierz okres. Historia pod kontrolą.

• Potrzebujesz dowodu? Zamów historię. Dokument czeka.

Zastrzeżenie PESEL to tarcza przed oszustami. Anna Kowalska, ofiara kradzieży tożsamości, radzi: “Lepiej dmuchać na zimne. Sprawdzaj regularnie!”.

Gdzie zgłosić naruszenie moich danych osobowych?

Gdzie zgłosić naruszenie?

• UODO. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. To jedyna właściwa droga. Formalności. Papierologia. Nic nowego.

Kto może złożyć skargę?

• Każdy. Dotknięty. Poszkodowany. Bez znaczenia. Procedura. Bez emocji. Formalny proces.

Dodatkowe informacje:

a) Adres UODO: ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa. Numer telefonu: +48 22 531 00 00. Strona internetowa: uodo.gov.pl. Zapamiętaj. Użyteczne.

b) Skargę składa się pisemnie lub elektronicznie. Formularz na stronie. Proste. Jasne. Wymagania formalne. Sprawdź.

c) Możliwość zgłoszenia naruszenia również przez przedstawiciela prawnego. Pełnomocnictwo. Konieczne. Formalność.

d) UODO bada skargę. Decyzja. Nie ma gwarancji. Bezczelne. Tak to działa. Brutalna rzeczywistość. Życie.

e) Moja skarga z 2024 roku? Odrzucona. Niewystarczające dowody. A co mnie obchodzi? Procedury. Nic osobistego. Zero emocji.

f) Pamiętaj: brak gwarancji sukcesu. System. Bezwzględny. Czasem niesprawiedliwy. Życie. Nic się nie zmieni. Brutalna prawda. Taka jest rzeczywistość.

Kto ma dostęp do moich danych osobowych?

No wiesz… to takie… skomplikowane. Kto ma dostęp do moich danych? Kurcze, trudno powiedzieć na pewno.

Listę mam na pewno niepełną, w głowie się to rozmywa… godzina druga rano…

• Ja sam/sama, oczywiście. To jakieś cholera jasna oczywistość. Ale czy w pełni kontroluję, co się z nimi dzieje? Nie jestem pewien/pewna.

• Google, no jasne. Przecież używam ich usług… i nie tylko Google… Facebook, Instagram… to wszystko zbiera jakieś dane, a ja o tym zapomniałem/łam.

• Banki, moje dane są tam… wiadomo. Rachunek, kredyty… kiedyś miałam limit na karcie 1500 zł. Teraz 3000 zł. Dużo tego.

• Sklepy online, gdzie robię zakupy. Pamiętam, że ostatnio kupiłem/am nowy garnitur za 700 złotych. Ale ile ich jest…

• Firmy telekomunikacyjne, mam umowę z Plus. Numer telefonu, dane adresowe… to wszystko tam jest.

A prawda jest taka, że prawdopodobnie jeszcze wiele innych podmiotów ma do nich dostęp. To straszne, jak to wszystko jest rozproszone. Nie mam pojęcia, kto jeszcze może to przetwarzać. Boję się. Trzeba by się tym zając. Ale teraz? Za późno. Jutro? Może… może jutro. Wiesz… nawet nie wiem, czy to wszystko legalne. Ech…

Dodatkowe informacje: Zawsze miałam problem z pamięcią, a teraz… czuję się jeszcze gorzej. Myślę, że muszę poszukać jakiejś pomocy. Może adwokat? Może jakiś specjalista od ochrony danych? Nie wiem. Potrzebuję kogoś, kto mi pomoże to wszystko poskładać. Przepraszam za bałagan w myślach. To jest naprawdę dla mnie trudne.

Czy mając czyjś PESEL można wziąć kredyt?

Nie, PESEL to za mało na kredyt. Myślisz, że to takie proste? Jakbyś chciał ukraść tożsamość komuś, kto ma w portfelu tylko numer PESEL? To jak próba wbicia gwoździa łaskotką! Banki nie są tak naiwne, jak się może wydawać.

a) Weryfikacja to istna ścieżka przeszkód. Sprawdzają wszystko: od historii kredytowej (a moja jest… bogata w historie, powiem ci), przez dochody, a na zabezpieczeniach kończąc. To jakbyś chciał przejść przez las pełen jeży – każdy krok boli.

b) Technologia to ich najlepszy przyjaciel. Algorytmy, systemy scoringowe – to nie żarty. To takie inteligentne pająki, które chwytają każdego oszustę w swoją sieć. Moja ciocia Halina, która się na kredytach zna, mówi, że to jak gra w szachy z superkomputerem.

c) Dokumenty? Niezbędne zło. Dowód osobisty, zaświadczenia – pełen komplet. Bez tego nawet nie podejdziesz do okienka. To jak próba wejścia do kina bez biletu – nie ma szans.

Podsumowując: kredyt bez kompletu dokumentów i właściwej weryfikacji? Nie ma mowy! To jak złapanie motyla gołymi rękami. Niemożliwe.

Dodatkowe informacje (dla dociekliwych): W 2024 roku zwiększono ilość weryfikacji tożsamości w bankach o 25%, zastosowano nowoczesne systemy AI do wykrywania oszustw. Moja koleżanka z pracy, Ania, pracuje w dziale antyfraudowym i opowiadała mi o skomplikowanych schematach, które są wykrywane. Jest to bardzo specyficzna dziedzina i bardzo trudna do obejścia.